ADVERTISEMENT

Rede Internet Timor Leste Lento alias “Lenuk”

Timor Post - Nasionál · Opiniaun
  • Share
Hakerek nain ; Hermenegildo Bubun, Alumnu UNPAZ 2020

Husi : Hermenegildo Bubun, Alumnu UNPAZ 2020

Telekomunikasaun nu’udar meiu ka ferramenta ida atu fasilita komunikasaun entre ema ida ho ema seluk hodi hafasil no habesik distansia. Nune’e mos asesu ba informasaun oin-oin iha rai-laran nomos rai-liur. Maibéliña rede internet iha Timor-Leste sei ki’ak, mukit no la’ek ho velosidade ki’ikliu nomos laiha mudansa no dezemvolvimentu real husi oferesedor ka empreza operador telekomunikasaun sira, ne’enu’udar dezafiu bo’ot ne’ebé ohin loron ita hasoru.

ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA


Tuir artigu ne’ebé publika husi peskizador timoroan Fernando Ximenes 2023 ho nia titulu “Laissez-Faire no Austeriedade iha Timor-Leste nia Setor Telekomunikasaun”(www.dialektika.org)ne’ebé konsidera operador dominante tolu ne’enu’udartriad. Triad la’os iha kompetisaun, maibémantein ambiente konsensu ne’ebé vibrante. Sira la envolve iha konflitu, sira hakbesik atu halo obstakulu ba malu, maibé sira haruka merkadu bazeia ba dezempeñu konsesnsual: “laiha ema ida mak fórnese servisu di’ak ho kustu ki’ik”.

Loos duni katak rede internet iha Timor-Leste nia velosidade ne’e lento “Lenuk” tebes,(paling buruk di antara yang terburuk) no karun liu iha mundu rai-klaran. Hahu husi 2002 too mai 20224 rede internet nu’udar problema esensial tebes ne’ebépresija hodi rezolve.Velosidade internet iha Timor-Leste durantene’eiha de’it kapasidade (0,20GB) Gygabits equivalente ho 200MBPS(megabytes per second) no (1GB)Gigabits equivalente ho 1000MBPS(megabytes per second), ho kapasidade ki’ikida ne’e la sufisiente no la natoon hodi kompleta nesesidade utilizador sira nian.

Kada loron utilizador ba rede internet kontinua aumenta maibé kapasidade ne’ebé oferese husi empreza fornesedor rede internet sira la iha atensaun no interese hodi aumenta velosidade rede internet nian nune’e oferese ba utilizador sira ho satisfatoriu. Fornesedor rede internet ne’ebé kompostu husi; Timor-Telecom, Telcomsel no Telemor somente buka de’it lukru no benefisia de’it empreza rede telekomunikasaun no kontinua supa utilizador sira ho maneira oin-oin.

Durante ne’e utilizador ka kliente sira kestiona, hakilar no tarata makaas kona-ba rede internet ne’ebé oferese husi empreza fórnesedor rede internet sira maibé la hetanrespostane’ebé seriu husi operador tolu ne’ebé eziste iha Timor-Leste. Operador telekomunikasaun tolu ne’ebé eziste iha Timor-Lestehamosu insatisfasaun no preokupasaun husikliente utilizador sira too kliente sira prega liafuan “Lenuk” tan inasesivelba rede internet ne’ebé efetivu.

Bazeia ba Indeks Global Speedtestne’ebé publika husi Ookla iha fulan abril tinan 2023 Timor-Leste okupa 175 lugar husi nasaun 180 iha komparasaun internasional(Global) kona-ba velosidade rede internet nokosidera nu’udar nasaun ida ne’ebé nia rede internetlento liu (paling lemot) no fólin karunkompara ho nasaun sira seluk. Iha nivel rejional (ASEAN), Timor-Leste maka okupa numeru primeiru sura husi okos.

Konstituisaun RDTL 2002, artigu 53 kona-ba Direitu konsumidór sira-nian:1.Konsumidór sira iha direitu atu simu sasán no servisu ne’ebé maka iha kualidade, nomós atu hatene infórmasaun loos, kona-ba sasán sira-ne’e atu proteje sira-nia saúde, seguransa no mós interese ekonómiku hanesan mós atu bele hadi’a buat ne’ebé aat, 2. Lei maka regula publisidade, bandu publisidade hirak ne’ebé buka taka, hasees no habosok.

Iha Dekreitu Lei númeru 8/2016, 8 jullu kona-ba Lei hodi fó protesaun ba konsumidór. MaibéGovernu no Parlamentu Nasional ho elite nasional sira rame-rame sama no habit metin iha gaveta okos tanba ne’e mak la kestiona kona-ba operador rede internetne’ebé nia velosidade lento no mukit.

Saida maka akontese iha Timor-Leste nia seitor telekomunikasaun ne’enu’udar monopóliu no kapitalizasaun ne’ebé elite sira halo no goza ho hamnasa tanba laiha aksaun publiku (gugatan publik)husi kliente ka utilizador sira hodi ejize operador telekomunikasaun refere atu nune’efórnese rede internet ne’ebé iha kualidade di’ak hodi bele fó satisfasaun ba kliente sira-nia nesesidade.

Governu no Parlamentu Nasional tenke foti dezisaun imediata hodi kontrola no obriga operador telekomunikasaun sira iha Timor-Leste nune’e bele responde kona-ba ejizensia husi kliente ka utilizador sira. Tanba durante ne’e operador telekomunikasaun sira livre halo akumulasaunlukrumaibé la tau importansia kona-ba kliente ka konsumidorsira.Tan rede internet ne’ebé oferese husi operador telekomunikasaun sira la satisfatoriu ho velosidade ne’ebéhakdasak, lenuk no kontinua marka-pasu.

Sei instituisaun estadu hanesanautoridade nasional komunikasaun (ANC) ne’ebéiha kompetensia tomak nu’udarregulador bazeia ba Dekreitu Lei númeru 15/2012 loron 28 fulan marsu.Hodi kontrola servisutelekomunikasaun iha Timor-Leste hahu rendeno hiit-liman ona! Oinsa atu fó protesaun ba interese povu, kuandu situasaun ne’e kontinua la’o! Povuso hein de’it milagre atu mosu mai husi lalehan.

Faktu ida ne’ehatudu katak instituisaun autoridade nasional komunikasaun, la iha atensaun máximu ba situasaun real ne’ebé akontese.Autoridade nasional komunikasaun loloos tenke fó atensaun maximu ba operador telekomunkasaun siranune’e hadia servisu ne’ebé iha kualidade di’ak nomoshalo mudansa ba liñarede internet ne’ebé disponível.

Realidade moruk ida ne’e kontinua la’o, halo kliente sira sai ansiedade no frustrasaun aas(frustasitingkat tinggi) barede liña internet ne’ebé nia velosidade lento “Lenuk” ikus-mai hotu-hotu nonok no hakmatekhalo operador telekomunikasaun sira kontinua rekolla lukru. Husisira-nia servisuinefisiensia no inefikasia ne’ebé oferese ba merkadu.No kontinua na’ok hanesan saida makEis-Primeiru Ministru Taur Matan Ruak pregaba empreza operador rede telekomunikasaun sira iha Timor-Leste.

Numeru Kontaktu/Wa:+67076748275

 5,247 total views,  24 views today

Oinsa Ita nia Reaksaun iha Notisia Nee?
Like
Love
Haha
Wow
Sad
Angry
You have reacted on “Rede Internet Timor Leste Lento alias “Lenuk”” A few seconds ago
Lee Mós :
Fan Rai Estadu, Arsenio "Moe La Iha"

Bele hare Video Seluk :
  • Share
ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA

Notisia Timorpost Seluk


Komentariu :
Timorpost.com. Respeita tebes Ita Nia opiniaun. Laran luak no uza etika bainhira hatoo opiniaun. Opiniaun iha Ita Nia responsabilidsde, tuir lei ITE.

Varanda
Kategoria
Video
Buka
Watch
Facebook
error:
Simu Notifikasaun Hosi Timor Post Online! OK No