DILI (timorpost.com) — Forum Organizasaun Noun Governmental (FONGTIL), konsidera, IX governu nia desizaun hatun impostu hosi porsentu 5 ba iha porsentu 2.5 sei hamosu risku ba nasaun tanba la liu hosi estudu ruma.
Diretór FONGTIL, Valentim da Costa, hatete, FONGTIL aseita bainhira governu halo mudansa ruma ba iha impostu tanba populasaun nia kbiit atu kompras sei ki’ik liu no tanba dezenvolvimentu ekonomia mós ladún moris maibé la’ós desizaun ida lalais hanesan ne’e, sein halo uluk estudu.
“Uluk governasaun sesante hasa’e impostu ne’e, la mai automatikamente, ida ne’e mai ho prosesu ida, ho ida ne’e ita tenke haree didi’ak, tanba ita nia nasaun presiza osan, ha’u hatene iha mudansa maibé tenke iha estudu ruma hatudu provas hatún ka mantein ka ita halo de’it ba mudansa item saida”, nia hato’o preokupasaun ne’e iha Otél Novu Turizmu, Kinta (10/08).
Nia dehan, desizaun governu nian hatun impostu produtu sira hotu sei hamosu risku boot. FONGTIL nota katak parte pozitivu maka bainhira hatun impostu ba nesesidde baziku sira ne’e maka fó vantajen ba populasaun sira ne’ebé kbiit atu kompras sei ki’ik liu.
Maibé iha parte negativu maka bainhira desizaun hatun impostu ne’e aplika mos ba sasán eletrónika, karreta, tua no sigarru maka ida ne’e sei halo Dili sai fatin lixu.
“Ita haree desizaun ne’e sei hamosu risku, kuandu sasán eletrónika aplika taxa ki’ik, konserteza sasán folin baratu sira sei tama hotu mai, TL sei sai lixu sátan karreta aat sira mai ho taxa ki’ik ona ema bele importa mai nafatin,” nia preokupa.
Tuir nia, loloos ne’e, ba produtu sira hanesan karreta, sigaru, tua no sasan elektroniku sira tenke aplika taxa ne’ebá aas, hanesan Portu Tibar aplika dauduan ne’e.
Entretantu, Vise Ministru Finansas, Helder Lopes, rekoñese taxa ne’ebé governu hatún liuhosi Orsamentu Retifikatu, TL sei lakon reseita uitoan, maibé benefísiu ne’ebé ema hotu hetan ne’e boot.
“Ita hakarak kontribui ba rekuperasaun ekonomia ne’ebé di’ak lai, depois aban bairua iha futuru mak buat hotu la’o di’ak ita bele hare fali ita nia polítika sobre impostu nian”, nia hato’o.
Nia haktuir, desizaun ne’e Konsellu Ministru propoin ona iha programa IX Governu Konstitusionál hakarak hamenus impaktu inflasaun no aumentu kustu vida ba sidadaun sira, hodi aumenta sira-nia podér kompras nian.
Ba ida ne’e, halo ajustamentu ida ba taxa impostu seletivu konsumu no direitu aduaneiru nian ba importasaun ne’ebé bele aplika iha tinan 2023, ne’ebé aumenta iha inísiu tinan ne’e, liuhusi Lei n. 15/2022, loron 21 fulan-Dezembru, Orsamentu Jerál Estadu ba tinan 2023 nian.
Tanba ne’e, halakon taxa impostu seletivu konsumu kona-ba masin-midar, nune’e mós aumentu ba direitu aduaneiru importasaun nian, no aplika fila-fali taxa anteriór ho 2,5%.
7,442 total views, 3 views today
Bele hare Video Seluk :
Subscribe to Timorpost
