Hakerek nain: Francisco José de Almeida
Email: franciscoqeqe754@gmail.com
Hakerek nain la reprezenta instituisaun ne’ebé haknaar an ba.
Realistiku tebe-tebes hare fenómenu sira ohin loron nian mak observa liu husi, sosiál media, diskusaun iha fatin oin-oin, kafé, dalan ninin,opiniaun públiku,hirak ne’e hotu forma ema nia mentalidade ba diskusaun mak nakloke liu tan kona-bá Konflitus ne’ebé mosu iha estranjeiru.
Konflitu sira-ne’ebé relativamente foin-sae sira-hasoru sempre “arte marsial” la’ós seluk. Hanoin klean fali tinan 10 ba kotuk líder polítiku, relijiozu ema bainbain, ativista,sidadaun barak ko’alia atu labele iha problema entre arte marsiál, ezemplu subsidiu, kampaña,Omilia iha Igreja, atividade serimoniál ka expozisaun sira ko’alia kona-bá promove paz. Buat sira ne’e hotu la natoon, atu konvense foin-sae sira hodi kontribui ba paz. Sidadaun balu, líder ( la’ós hotu-hotu) fó sala foin-sae, trata, tolok hirus ate too hotar tan.
Buat ne’ebé provoka loos mak estadu ida-ne’e la konsege jere oinsá mak konvense foin-sae hodi la kontribui ba konflitus, sempre ko’alia ka rezolve bainhira “tuda malu, seran malu, oho malu, no seluk tan.( fokú problema duké kauza sira).
Situasaun barak ke kompleksu liu tan,forma oin-oin liuliu kona-bá edukasaun ne’ebé oras ne’e sabraut kurikulum la forte atu produz ka forma adultu ida nia koiñesimentu, maibé buat ne’ebé ita hare mak ” arbiru de’it” hanorin buat hotu-hotu haluha forma ema nia mentalidade atu abitua, respeita malu, morál, etika , direitus umanus,no seluk la hatene edukasaun nia orintasaun ba saida loos.se orintasaun ba Trabalaho,anonimu sira balu dehan la eskola mós hetan osan, moris di’ak ( la iha diferente ho eskola).
Ohin loron estrutura eskola too kurulikulum eskola ne’e kolonialista sira nian, mas ukun an nia iha ka lae? se la iha tanba sa la halo ka la deskute kurikulum pelemenus tuir Timor oan povu Maubere ne’ebé inan aman la hetan edukasaun mak natoon. Tuir loloos situasaun sira-ne’e provoka estadu atu hahú hanoin kona-bá edukasaun biblioteka, infrastrutura, at karik ba mós pelemenus ema nia kapasidade atu jere emosionál ne’ebé di’ak oituan.
Timor oan barak fiar Estadu ida ne’e bainbain fó sala foin-sae sira kuandu iha Konflitus, maibé sira nunka perde tempu atu hanoin kona-bá adia sistema sira edukasaun mak sei utiliza sistema kolonialista ” Mungking estadu ida- ne’e la moe uza ba saida mak iha depois adia neineik osan ne’e tau lai ba Asesor, viajen ba rai li’ur fahe projetu hodi adia elite sira nia moris duké povu kiik” ne’e bolu Fasista ka estadu arogansia hanoin ba an de’it.
Loos duni dalaruma buat hotu la’ós milagre maibé se ema la halo ka book an mós atinjimenti la di’ak, entaun saida mak importante loos ne’e mak hadia kualidade edukasaun iha sistema edukasaun tuir Timor la’ós kolonialista sira nian ke Kuno loos tiha ona.
Problema foin-sae sira ne’e nia kauza mak edukasaun mas ema la Natoon,governate,asesor, seluk la natoon deskute ka preokupa kona-ba edukasaun, tanba sira hanoin katak sira nia oan sei la eskola ka aprende iha sira-nia inan ka aman ne’ebé tau matan ba ” mungking kualidade la iha ” governante arogante dalaruma la interese.Se tinan 10 mai tan la adia sistema edukasaun mak di’ak problema hanesan sei akontese.
843 total views, 57 views today
Bele hare Video Seluk :
Subscribe to Timorpost
