LACLO (timorpost.com) – Dezastre naturál ne’ebé akontese iha loron 04 Abríl 2022 afeita ba populasaun agrikultór sira-nia natar hamutuk ekretare 9000 kontinua abandona to’o agora.
Natar ne’ebé mota sobu estraga husi suku haat (4), iha Postu Administrativu Laclo esktare 3500, Suku Rembor esktare 1500 no natar Postu Manatutu Vila ho Obrato estare 4000.
To’o agora natar hirak ne’e abandonadu tanba rezultadu hosi inundasaun 2022 to’o agora seidauk hetan apoiu ba normalisasaun hosi IGE.
Iha área Kamedar nian natar lubuk ida mós afetadu no IGE presiza normaliza uluk Mota Bahadik Mota Laclo parte Labitin Ilheu, Rembor, Mota Sumasi no Natar Obrato ho Manatuto Vila.
Populasaun agrikultór sira preokupa, inundasaun ne’e afeita tinan rua labele halo natar impaktu tebes tebes ba povu hirak ne’ebé moris mukit no menus ai-han tenke konsumu de’it ai-han tradisionál hanesan akar no batar hodi aguenta sira-nia moris.
Populasaun sira husu ba Prezidente Repúblika, José Ramos Horta no Primeiru Ministru, Taur Matan Ruak, atu halo vizita no haree rasik kondisaun natar povu nian hodi delega ekipa Instituto de Gestão Equipamentos (IGE) urjenentemente normaliza mota dalan ne’ebé sira mensiona.
João de Carvalho nu’udar Agrikultór Suku Rembor, informa iha loron segunda (21/11) liubá, ekipa IGE lori ona Excavator PC 200 Long ho Buldozer D85 ba para hela besik iha mota Rembor, maibé to’o agora seidauk halo servisu ho razaun ne’ebé la klaru.
“Ami husu ba nai Prezidente Repúblika no Primeiru Ministru bele mai haree rasik ba povu nia natar, tanba tinan rua sira la halo natar moris susar tebes, tanba IGE lori ona ekipamentu Excavator PC 200 Long ho Buldozer D85 mai para hela iha ne’e seidauk halo servisu normaliza mota dalan,” dehan João.
João klarifika informasaun ne’ebé lansa hosi ema balun katak, populasaun la fó dalan ba ekipa IGE atu lori ekipamentu ba halo normalizasaun mota ne’e laloos, tanba to’o agora povu sira hala’o ona enkontru ho autoridade suku hein hela intervensaun hosi ekipa IGE.
Iha fatin hanesan, Xefe Aldeia Laicore- Laclo, Sebstião Soares Cabral husu ba Governu presiza halo intervensaun urjensia hosi ekipa IGE loke bee tama natar.
“Ami ezijie liu ba IGE presiza normaliza uluk Mota Bahadik Mota Laklo parte Labitin Ilheu, Rembor, Mota Sumasi no Natar Obrato ho Manatuto Vila nian barak mak abandona,” nia preokupa.
Xefe Aldeia ne’e rekoñese populasaun hirak ne’ebé moris mukit durante ne’e konsumu de’it akar no batar, tanba sira la iha kbiit atu sosa foos, no moris dependensia dei’t ba halo natar no laiha forsa ekonomia.
“Pasiensia la halo natar, ami ta de’it akar hodi konsumu, tanba se Estadu la mai rezolve, ne’e kuitadu tinan ne’e mos ami la halo natar,” nia preokupa.
Iha fatin hanesan, Populasaun José Luis das Neves, dehan se IGE la halo intervensaun, udan boot mai mota sei lori tan populasaun sira-nia uma. Tanba mota sobu rabat ona to’o populasaun sira-nia uma iha área Kondar nian.
“Agora ne’e mota sobu ona rai besik to’o ona populasaun sira-nia uma kuaze metro neen (6) de’it, se udan mai tan uma hirak ne’e mota sei lori tan,” tenik nia.
Impaktu hosi udan boot iha altura ne’ebá halo halakon abitante nia vida, halo estrada no ponte balun kotu no rin eletrisdade monu no uma populasaun nian barak hetan estragus.
Atu evita labele mosu tan inundasaun, iha Setembru 2022 liubá, lia-na’in no populasaun sira hala’o ona serimónia rituál hodi husu lisensa matak malirin ba naturaza atu proteza no hadok dezastre naturál labele akontese bebeik hodi populasaun bele hala’o hikas atividade agrikultór nian.
Entretantu, Asesor Poítika Prezidente Repúblika, Tomás do Rosário Cabral, informa ekipa tun ona ba terrenu hodi halo monitorizasaun ba servisu ne’ebé ekipa IJE halo, maibé to’o iha terenu ekipa seidauk servisu, tanba ne’e sira-nia parte sei aprezenta hikas preokupasaun populasaun nian ba Xefe Estadu Ramos-Horta.
Antes nee’e, Prezidente Republika, José Ramos Horta, hala’o ona diálogu ho populasaun sira hodi husu rezolve problema irrigasaun, nune’e iha loron 15 juñu 2022, Xefe Estadu hala’o mós enkontru ho Prezidente Institutu Jestaun Ekipamentu, Institutu Públiku (IGE), Ermenegilda da Costa Laurentina, hodi informa preokupasaun povu hodi IGE bele hadi’a mós kondisaun estrada ligasaun Cribas ba aldeia Camedar, Suku Barique, Postu Administrativu Natarbora- Manatutu.
Tuir obserbasaun dadaun ne’e, ekipa IGE koloka ona ekipamentu pejadu Loder boot ida ba para ona iha área Rembor hodi hein desizaun hosi irarki hodi hala’o servisu.
1,024 total views, 6 views today






