ADVERTISEMENT

Problema Saúde Grave Maibé Ministra Saúde Servisu Lentu

Timor Post - Opiniaun · Saude
  • Share

Hosi  : Ajor Domingos Amaral

Wainhira Partidu CNRT manan maioria iha Eleisaun Parlamentar tinan 2023, iha Konferensia Nasional P-CNRT nian, konfrensista sira desidi unamidade atu halo koligasaun ho Partidu Demokratiku hodi forma IX Governu Konstitusional. (Tatoli,19/06/2023)

ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA


Iha formasaun governu, fo konfiansa masimu ba Dra. Elia dos Reis Amaral nu’udar Ministra Saúde ba periodu planu provativu loron 120 nia laran. iha ne’ebé Primeiru Ministru Sr. Jose Alexandre Kay Rala Xanana Gusmão alerta katak iha tempu ida ne’e, se mak lahatene servisu sai no troka fali ema seluk.

Inisiu servisu, IX Governu mai ho kedan planu atu hadi’a instituisaun sira hotu-hotu ne’ebé eziste, inklui Ministeriu Saúde, hadi’aLei organiku sira, sistema, rekursu umanu, rekursu material, hahun husi nivel nasional to’o iha munisipiu, postu administrativu no suku iha teritoriu nasional, hodi garante boa governasaun.

Apresia tebes ba sevisu Ministra Saúde ho ekipa sira nian, mezmu iha periodu provatoriu ida ne’e, Ministra Saúde ho nia ekipa sira infrenta problema barak, halo komunidade enjeral la satisfaz ho rezultadu servisu sira. Liu-liu politika no kapasidade Ministeriu Saúde nian.

Situasaun kestiona kona-ba saude hahu manas, depois Orsamentu Jeral Estadu ho montante 1.95 biliaun, ne’ebé aprova iha PN no promulga husi PR, iha ne’ebé aloka ba Ministeriu Saúdeho montente 45,2 milaun. Liu husi alokasaun orsamentu ida ne’e, komunidade sira hanoin katak Ministra, mai atu hadi’a lakuna sira ne’ebé eziste iha Ministeriu Saúde nia laran, maibe mai aumenta problema hetok aat liu tan, ida ne’ebé aat kontinua at no ida ne’ebé di’ak kontinua sobu halo rahun, ida ne’ebé atu hadi’a maibe la hadi’a, ida ne‘ebe atu sobu maibe la sobu.

Tanba haree ba realidade, problema saúde kada loron-loron komunidade sira kestiona hahun husi ospital rekursu, ospital rejional, sentrusaude komunitaria ho postu saúde sira ne’ebé abonda kontinua abandona, pesoal saúde menus iha sentru ho postu saúde sira, mezmu realidade komunidade presiza tebes pesoal saúde sira.

Edifisiu ba sentru saúde sira barak mak aat, barak la iha fasilidade saúde hanesan, la iha transporte iha sentru saúde no ospital sira iha munisipiu, kama, kadeira-roda ba pasiente, falta bee no saneamentu, suku barak presiza postu no sentru saúde, presiza pesoal saúde, maibe ministra ignora preokupasaun sira ne’e.

Pior liu, hapara kontratu pesoal saúde, husi ospital rekursu to’o sentru no postu saúde sira iha suku no ai-moruk la iha hahun husi ospital nasional to’o sentru no postu saúde sira iha baze, ikus SISCa mós la funsiona ho di’ak. Buat sira ne’e, akontese iha ukun anterior no kontinua aat liu tan iha ukun atual tanba kauza husi politika la kondiz ho realidade atual. Hetok aat liu tan, Minsitra halo ajudikasaun direta no urjente ho kompaña ida ne’ebé, la iha esperensia hodi sosa ai-moruk, maibe Ministra fiar an dehan kompaña sosa ai-moruk iha nasaun oioin, realidade sosa iha rai laran. Ikus Ministra dun tun sae no fo sala ba governu anterior, maibe tarde tanba ema mate barak no moras kontinua grave, nu’une agora la’os tempu dun malu maibe oinsa ministra atu rezolve lais problema sira ne’ebé akontese.

Tanba problema saúdene’e, fo impaktu negativu direta ba komunidade, hanesan moras aumenta grave, sentru no postu saúde balun taka no ameasa atu taka halo komunidade labele ba konsulta, la atende pasiente ho di’ak tanba menus pesoal saúde, komunidade presiza urjente kareta hodi tula moras ba ospital maibe kareta la iha, ema mate ho numeru aas iha ospital rekursu, rejional, sentru no postu saude siratanba impaktu ida husi ai-moruk la iha no menus atendimentu mediku.

Tanba ne’e, Governu liu husi Ministeriu Saúde tenki iha ona politika no estratejia ida di’ak hodi rezolve lais no urjente problema saúde ne’ebé grave iha komunidade nia leet, keta servisu lentu liu. Tenki implementa ona programa ne’ebé Ministra Saúde trasa tanba orsamentu aloka ona. Servisu hamutuk ho kompana anterior no sira ne’ebé iha ona esperensia sosa ai-moruk  hodi nu’une responde lais problema stok-out ai-moruk iha teritoriu nasional.Wainhira la rezolve signifika Ministra kontribui hodi oho povu ida ne’e, nu’udar autor hapara direitu traballador nian no kontribui impede dezenvolvimentu nasional.

Presiza tebes, hadi’a no rehabilita ospital rekursu, ospital rejional, postu ho sentru saúdesira ne’ebé komunidade sira presiza liu, ativu fila-fali ospital, sentru no postu saúde sira ne’ebé durante ne’e abandona, aumenta fasilidade saúde ba sentru saúde sira ne’ebé presiza tebes, hanesan kama, kadeira-roda, kareta,no seluk tan. Reativu fila-fali pesoal saúde ne’ebé kontratu termina liu-liu iha sentru no postu saúde sira iha area rural, rekruta pesoal saúde iha ospital nasional, munisipiu, postu no sentru saúde iha teritoriu nasional atu atende lais pasiente sira hodi grante Timor-oan hotu ho saúde ne’ebé di’ak. Povu iha esperansa boot katak ba oin Ministra lidera saúde, sei sai di’ak liu tan. Kuandu nafatin kontinua ho situasaun sira hanesan ne’e, dalan di’ak liu mak fulan marsu, Primeiru Ministru implementa nia liafun katak se mak lahatene servisu sai hodi nu’une salva povu.

Email              : ajordomingosamaral@gamil.com  Nu. telefone  : +670 7515 1923

 4,404 total views,  3 views today

Oinsa Ita nia Reaksaun iha Notisia Nee?
Like
Love
Haha
Wow
Sad
Angry
You have reacted on “Problema Saúde Grave Maibé Ministra Saúde Servi…” A few seconds ago
Lee Mós :
Editoriál; Konsumu Thrombolytic Kura Kardíaka

Bele hare Video Seluk :
  • Share
ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA

Notisia Timorpost Seluk


Komentariu :
Timorpost.com. Respeita tebes Ita Nia opiniaun. Laran luak no uza etika bainhira hatoo opiniaun. Opiniaun iha Ita Nia responsabilidsde, tuir lei ITE.

Varanda
Kategoria
Video
Buka
Watch
Facebook
error:
Simu Notifikasaun Hosi Timor Post Online! OK No