DILI-Ministru Turizmu no Komérsiu Indústria (MTCI) afirma katak loron 20 Abríl 2023, espesiál ba nasaun Timor-Leste ninia istoria ho fenómenu natural eclipse solar total.
Eclipse solar total iha Timor-Leste, nudar esperiénsia ida ba Timoroan tomak asiste pozisaun fulan lao no taka netik naroman loron nian mai mundu, pontu ne’ebé naukun total maka munisípiu rua hanesan Vikeke ho Lautein.
“Ohin loron nu’udar loron istóriku no monumental ba Timor-Leste tanba iha Evento Fenómenu Natureza Solar Eclipse Total” deklara Ministru MTCI, Jose Lucas do Carmo da Silva, iha pájina rede sosiál, ne’ebé Timor Post asesu, 20 Abril 2023 ne’e.
“tuir Sientista sira, rejista Solar Eclipse Total nee akontese iha Timor-Leste iha tinan 145 liuba no provavelmente iha loron 20 fulan Abríl tinan 1878”, haktuir membru governu ne’e.
Ministru Turizmu Komérsiu no Indústria Dr. José Lucas do Carmo da Silva, PhD hateten Jerasaun prezente nee, Fenómenu Natureza ida nee, nuudar Graça Boot tebes ba Timoroan bele hare, sente no experimenta hamutuk ho Turistas no Scientista husi Estranjeiru mai ona iha Beaço Viqueque nee no iha Com Lautem, hodi assiste evento ida nee, tamba tuir Matenek Nain sira nia previzaun Fenomena Total Solar Eclipse sei akontese fali iha Timor-Leste iha tinan 2168.
iha rede sosial, ministru mos publika video ho durasaun besik minutu ida hodi haktuir akontesimentu eclipse solar tutual (loron mate) iha Com. iha video ema barak haklalak bainhira rai nakukun ho durasaun lalais.
Timor Post Observa Kapitál Dili
Fenómenu natural, Solar eclipse total akontese iha Timor-Leste, 20 Abríl 2023, ekipa Timor Post halo akompañamentu direta ba prosesu ne’e hosi Ailoklaran, Maloa, Dili.
Loron 20 Abríl espesiál iha Dili, tanba akontese naromak bailan hanesan baibain iha oras dadeer. Iha oras tuku 11 liu sinál fenómenu komesa mosu.
Ekipa Timor Post konsege halo akompnhamentu direta ba mvmentu loron no fulan tuir oráriu ne’ebé sientista sira fó sai.
Métodu ne’ebé Timor Post uza maka la’ós uza ekipamentu sofistikadu folin karu, maibé ho de’it ókulu dolar rua nia folin, taka ba lensa kamera nian konsege deteta movimentu loron ho fulan iha fenómenu eclipse solar ne’e.
Tuir mai sinál sira ne’e maka hanesan tuir mai
1.Rai manas.
Akontese hosi tuku 10 ba to tuku 12, klima sidade Dili, mas grau Selsu aumenta purvolta hosi 24 to 29 grau Selsu as liu iha oras tuku 11:30, to 12:20.
2.Rai Malirin
Akontese rai malirin iha oras 12:20, movimentu anin iha rai tetuk menus, ai-tahan sira hakmatek, grau malirin normal no fresku maibé la’ós malirin liu.
3.Nakukun
Hafoin akontese rai malirin mos daudauk nakukun ho tipu atu hanesan rai (madrugada/dadeer katak laos nakukun toital) iha Dili konsentra iha oras 12:50 minutus tuku to tuku oras 01 minutu 15. La akontese nakukun total.
4.Dere besi/ tiru Fugeti
Observasaun Timor Post hosi Ailoklaran Maloa konsege haree mai tetuk sidade Dili, mosu asaun espontánea hosi komunidade hodi dere besi no tiru fogete iha kapitál, bainhira, sidade nakukun dadauk.
5. Paniku
Durante fenómenu eclipse solar hosi oras meiudia nian tuku 11:00 to tuku ida meiudia, hosi aredor Maloa Ailoklaran, ianan aman sira bandu hodi halibur oan sira iha uma no la sai ba liur, inklui bandu oan sira hateke ba loron.
6. Probela vizaun (haree)
Durante fenómenu eclipse solar hahú hosi faze inisiu parsiál to final parsiál, ema umanu ninia matan labele haree dook tanba, ambiente naroman maka inlfuensia duni ema ninia matan haree dook barullu oituan, so haree besik maka moos, esperensia ne’e sente direta hosi ekipa Timor Post.
7. Atividade paradu parsiál
Observasaun jerál sidade Dili iha dadeer nota, movimentu lao mkaas maibé la hanesan baibain tanba iha sirkulár hosi polisia, enkuantu atividade ekonomia porsentu 60 laiha atividade, enkuantu porsentu 40 funsiona normal.
8. Problema Internet
Iha oras konsentrasaun ba eklipse solar hahú parsiál to final parsiál internet Timor-Leste, no Telemor iha Sidade Dili, monu, ekipa Timor Post tenta halo xamada ba Calling Center 172 maibe la funsiona.
6,031 total views, 3 views today
Bele hare Video Seluk :