Ho Cinzas Loke Ona Odamatan Quaresma Nian Ba Paskua: Husi Ulun Ho Ahu-Kdesan Ba Fuan Fuan Ho Kristo Moris Hias

(Reflexaun badak ba Quarta-Feira Cinzas no Tempo Quaresma nian. Joel. 2, 12-18; Sal. 50; 2Cor. 5, 20-6, 2; Mt. 6, 1-6,16-18.)

Hosi: Luis Pereira S.J
ADVERTISEMENT

SCROLL FILA BA NOTISIA

Kontexto!

Livro Jenesis haktuir mai ita katak ita ema Naí Maromak kria husi rai rahun. Nia hu’u i’is ba no moris hahu existe iha ne’ebá. Nuné, wainhira ita mate, ita nia isin fila hikas ba rai no i’is ne’ebé ita bele hanaran klamar, espirito, fila hikas ba nia Nain: Kriador. Klamar ne’e, tamba nia tama iha isin no isin ne’e iha kontato ho pekado, nuné, nia preciza purifikasaun atu bele fila hikas ba nia natura inisial. Tamba ne’e, Jesus-Kristo nia terus mate no moris hias mak dalan purifikasaun ne’e. Tamba ne’e mak santa Kreda oferese tempo sira ba ita atu purifika ita an. Entre tempo sira ne’e, tempo ida mak ita hanaran quaresma.

Tempo quaresma ne’e, ita hahu ho Quarta-Feira Cinzas. Ne’e katak ita ema sarani hetan loron 40 núdar tempo preparasaun ba festa bót centro fiar sarani nian: PASKOA. Santa Igreja, konvida ita sarani hotu, atu prepara-an didiak, hodi bele selebra festa Paskoa. Preparasaun ne’e, konsiste iha mudansa ba: MENTALIDADE (Hanoin, konsciensia, hahalok no fuan) liu husi arrependimento, hakribi salan, rekonsiliasaun, jejum, orasaun, esmola/karidade fraterna nst. Basá, ho mudansa iha mentalidade deít mak halo ita sai EMA FOUN. Sai ema foun katak ema ho valores kristan, kultural, familiar no eklesial.

Iha Quarta-Feira cinzas, ita sarani sira simu ahu-kdesan iha ita nia rentos iha forma kruz no sacerdote dehan: HAKRIBI SALAN NO FIAR EVANJELHO ou Ó EMA, HANOIN KATAK Ó RAI RAHUN, BA RAI Ó SEI FILA HIKAS. Signifika katak ema sarani ida-idak, halo arrependimento ba nia salan, husu perdaun ba Maromak, Halo rekonsiliasaun horizontal-vertikal no fiar iha lia-lós ne’ebé Jesus haklaken. Tamba ne’e, ho cinzas, sarani ida loke ona odamatan ba tempu quaresma no tempu paskua nian. Nuné, quaresma bele sai eskola moris nian ida. Pelu-menus, eskola ne’ebé sarani sira bele aprende buat ruma atu organiza, hadia, halo lós ou halo diak liu tan moris sarani nian. Ho lia fuan seluk, tempo kmanek ida atu ita ordena (organiza) ita nia moris iha diresaun “MEHI MAROMAK NIAN” ba ita ema/umanidade. Mehi ne’e, la seluk, la lét ida mak ita ida-idak nia “SALVASAUN”.

Tempo litúrjiku quaresmal nian, husu ita atu konsidera, tetu no halo ezame konsciensia ida, ba ita nia relasaun vital sira hanesan: ita nia relasaun ho Naí Maromak; ita nia relasaun ho ita nia an rasik; ita nia relasaun ho maun-alin sira; ita nia relasaun ho kriasaun no relasaun ho mundo. Atu nuné, ita bele prepara-an diak liu tan ba festa Paskoa hodi celebra mistério sentral fiar sarani nian: Jesus-Kristo nia vida tomak liu-liu nia Terus, Mate no Moris Hias.

Ita hetan konvite atu moris tempo quaresmal ne’e ho naroman foun, ho matan foun, vizaun foun, moris foun no hetan inspirasaun husi sentru ita nia moris nian ne’ebé mak Jesus Kristu rasik; ninia pessoa; ninia mensajem; ninia mate; no ninia Moris Hias. Dala barak, ita monu iha risku katak iha tempo sira hanesan ne’e, ita passa ho maneira routina (baibain, normal deít) ne’ebé ita konhese tiha ona. Risku ida ne’e, la tulun ita atu bele loke odamatan ba “mudansa ka transformasaun ou konhecido ho lia fuan “metanoia” iha ita nia moris núdar sarani.

Wainhira ita komtempla Jesus-Kristo, ita deskobre ita nia-an. Leitura sira ne’ebé ita sei ba rona iha Quarta-Feira Cinzas nian haktuir mai ita konaba konversaun fuan nian ne’ebé laós deít konaba hakribi salan sira (leitura dahuluk husi livro profeta Joel). Maibe, rekonsilia/hadame malu ho Kristo tuir Saun Paulo, iha leitura daruak ba sarani sira iha Corinto. Basá, ho Kristo no iha Nia, mak ita bele sai ema foun. Tamba ne’e, ita nia relasaun sira hetan naroman husi modo (maneira) no procedimento Jesus nian. Jesto tolu (3): orasaun, jejum no esmola sai hanesan dalan kík balu hodi halo ita sai ema liu tan (ser mais humano), halo ita nia moris sai kmán liu tan ho sentidu sira ne’ebé fó valor ba sentidu moris kristaun nian no aprezenta hanesan alternativa ida atu moris iha profunidade moris kristaun nian.

Hakribi salan rasik ho fiar, fo biban ba ita atu koko fali Naí Maromak nia domin. Moris nakloke ba ema seluk mak hatudu liu husi fó esmola nudar asaun karidade fraterna ida. Ne’e sintonia ho fuan Maromak nian katak orasaun. Jejum lori ba mudansa ruma iha ita nia moris liu husi tau ordem ba moris lor-loron nian. Tamba ne’e, ita preciza kria espasu ka fatin foun iha ita fuan no hanoin atu buat foun bele akontece. Espasu ne’e iha forma KRUZ ho Orasaun, Esmola no Jejum.

Orasaun: Liga ita vertikalmente ho Maromak. Ita preciza intensiafika no haklean ita nia konversa ho Maromak. Ita nia matan tenki fihir metin iha Jesus-Kristo, haré ba nia ho fuan tomak, haré ba maun-alin (adversário sira mós) ho domin, haré ba kriasaun sira ho admirasaun (wonder). Só nuné deít mak orasaun iha nia abut ne’ebé metin no lori mudansa ba moris.

Esmola: Liga ita horizontalmente ho ita nia maun-alin sira. Ne’e katak ita fó buat ne’ebé ita iha nudar asaun karidade fraterna nian ida. Laós buat ne’ebé naresin. Katak iha ita nia “jeitu haré” (modo de olhar) ba sasan sira tenki sai foun. Jeitu haré ida ne’ebé tulun ema seluk, ne’ebé konsegue haré buat diak haksumik iha ema seluk, haré ida ne’ebé sai humano liu tan, fo korazem, konsola, akompanha..nst.

Jejum: Liga tun-tama ba ita nia an rasik. Buat ne’ebé foun husi jejum laós iha hamenus hahan, maibé, refere liu-liu ba ita nia vizaun. Ita nia “modo de olhar” núdar ema sarani. Katak haré ba ita an rasik, tau matan ho diak ba sá mak ita han, ativa ita nia pratiku laran maus/kompaixaun, hadók-an husi sasan ne’ebé satan netik ita atu haré buat diak, kmanek Naí Maromak nian. Hadók-an husi buat ne’ebé estraga ita husi fuan laran. Basá, fuan mak lalenok ba ita nia interioridade

Ho lia fuan badak, quaresma konvida ita atu komesa vida foun ida, atu konsentra ita nia enerjia no lao ba diresaun Maromak nian katak mehi Maromak nian. Iha sentidu ida ne’e, moris tempo quaresmal nian mak eskola moris nian ne’ebé lós, ho pedagojia Jesus nian iha ne’ebé ita aprende kona-ba ita nia an, atu haklean ita nia moris iha fuan ba Naí Santíssima Trindade.

Ponto 3 ita bele dehan:

Ita preciza purifika no hafoun ita nia moris durante tempo quaresma ne’e liu husi arrependimento, hakribi salan no fila hikas fuan no moris ba Maromak. Nuné, ita preciza duni rekonsilia ho Maromak, ho maun-alin sira, ho kriasun lor-loron liu husi husu perdaun ba Maromak, ba sira ne’ebé ita sala hasoru no sira ne’ebé ofende ita.
Ita preciza reza makas liu tan, passa tempo hakmatek balun hanesan Jesus halo molok nia vida publika. Orasaun mak ita nia forsa. Orasaun mak oxigene moris fiar nian.
Halo karidade ba maun-alin sira núdar asaun konkreto husi ita nia arrependimento no fuan husi ita nia orasaun nian. Basá, karidade mak akto amor ida ne’ebé mai husi fuan no laiha intensaun atu hetan proveito/lukru ruma.

Mai ita ho Cinzas loke odamtan quaresma nian hodi lao ba Paskoa. Husi ulun ho ahu-kdesan lao ba fuan foun ho Kristo nia Moris Hias. Signifika ita purifika ita nia motivasaun jejum nian, halós ita nia consciênsia ba prátika karidade nian, hakur tama ba ita nia interioridade, hodi konversa iha orasaun ho ita nia Kriador. Só nuné deít mak ita bele halo quaresma ida ne’e sai “projeto de vida” ida, no “modo de proceder” ida iha ita nia eskola moris fiar nian. Eskola ida ita ne’ebé hakarak loke-an, hodi hetan tebes naroman husi Naí Jesus rasik, no Naí Jesus nia roman duni iha tempo preprasaun quaresma nian ba Paskoa. Hakribi salan no fiar evanjelho. Amen!AMDG(lupersj)