Dili(timorpost)—Governu liuhosi Ministériu Saúde Kometimentu iha 2025 hapara ona Tuberkuloze (TB) iha Timor-Leste, tanba ne’e Ministra Saúde Kometimentu oinsá atu haree asuntu TB ninian.
“Ha’u hanoin kompromisu hapara TB iha 2025, kometimentu ne’e komesa iha governu dala neen ninian liuhosi Doutór Rui Maria de Araújo, iha kometimentu atu hapara TB iha 2030, governu anterior iha kometimentu atu hapara TB iha 2025 tinan lima antes ba meta global 2030 ninian no mós nonu governu liuhosi Ministra Saúde ne’ebé mak akompaña hosi na’i Prezidente Repúblika ne’ebé mak tuir enkontru asembleia jerál ONU ninian asuntu ne’ebé foti iha enkontru mak kona-ba TB, ne’ebé Ministra iha kometimentu atu haree asuntu tuberkuloze iha Timor-Leste”, Xefe Programa Tuberkuloze Nasionál, Costantino Lopes, informa ba Jornalista sira iha Salaun Sentru Tibar, Kinta (30/11).
Xefe Programa ne’e hatete, téknikamente programa TB, sira mobiliza hela rekursu, liuhosi parseiru sira rekursu orsamentu no ema hodi oinsá atu halo intervensaun ida di’ak liu nune’e to’o ba kompromisu atu hapara TB 2025 ninian.
“Ita haree dadus ne’ebé mak iha, dadus ne’e kompara ho antes halo deklarasaun agora daudauk ne’e di’ak, tanba ita deteta kazu besik avu ne’ebé ita espeta ona no problema ida mak uluk Pandemia Covid-19 2020 to’o 2021 ne’e kazu barak mak ita la-konsege deteta iha komunidade iha 2022-2023 kazu herak ne’e ita deteta, maibé ami esforsu nafatin hodi deteta barak liu tan”, nia tenik.
Sei asegura ninia tratamentu no asegura mós membru uma kain hotu-hotu tama ba tratamentu esforsu sira ne’e bele kontribui no fiar katak moras ne’e tun ka para iha 2025.
Dala balun ema nia interpretasaun sala dehan hapara TB ne’e elimina, elimina ne’e ninia definisaun ne’e seluk hapara ne’e buat seluk ida, elimina ne’e hela kazu ida entre populasaun millaun ida, ne’e bele hatete elimina.
“Maibé agora daudauk ita nia tasa ne’e 400 ital entre populasaun rihun atus ida, ita atu hapara korrente tranzmisaun iha komunidade hosi intervensaun ne’ebé mak ita define, deteta kazu barak atu tama ba tratamentu asegura membru uma kain tama hotu tratamentu ida ne’e mak bolu hapara”, Costantino hateten.
Ne’ebé ema barak dehan tempu badak imi elimina TB ka, ema nia komprensaun elimina, maibé agora daudauk ne’e polítika ida hapara atu nune’e ninia infesaun ne’e labele alastra ba ema hotu-hotu no komunidade hotu-hotu iha ida-idak nia fatin.
Aleinde ne’e, depois de governu sentrál liuhosi primeiru ministru sesante, Taur Matan Ruak hamutuk ho ministra saúde, Odete Maria Belo, halo kompromisu no munisípiu sia mós halo kedas deklarasaun iha tempu ne’ebá kedas ne’ebé to’o mai iha 2023 ne’e munisípiu sia mak halo ona kompromisu.
“Estabelese mós trackfor multisetorial, tanba ita hotu hatene katak multisetorial ne’e la’ós setór saúde de’it mak servisu, ema hatete Tuberkuloze ne’e mai hosi multisetorial katak setór hotu-hotu bele kontribui ida-idak atu kontribui ba polítika ida ne’e”, nia subliña.
Tanba ida ne’e mak munisípiu ne’ebé mak halo kompromisu estabelese ona trackfor hodi halo ninia servisu hodi kontribui ba kompromisu hodi hapara TB iha 2025.
Munisípiu sia ne’ebé mak halo ona kompromisu mak hanesan ne’e, Ataúru, Dili Baukau, Covalima, Ermera, Lautem, Manufahi, Manatutu no Vikeke, sira ne’e kompromisu ona, depois programa Tuberkuloze sei planu hela munisípiu haat mak seidauk kompromisu, mak hanesan munisípiu Aileu, Ainaru, Bobonaru no Likisá.
“Maibé tinan oin ami planu munisípiu haat ne’e halo ona kompromisu hapara Tuberkuloze”, nia hakotu.
1,653 total views, 3 views today
Bele hare Video Seluk :
Subscribe to Timorpost
