ADVERTISEMENT

Xanana Husu Lider Munisípiu Prepara Aan

Hermengildo Da Costa - Jeral · Polítika
Jornalista : Gilberto dos Santos
Editor : Hermenegildo da Costa Tilman
  • Share
Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão

DILI (timorpost.com)—Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, husu ba xefe suku sira, administradór postu no munisípiu sira atu prepara an hodi simu podér lokál ka desentralizasaun iha munisípiu ida-idak.

PM Xanana Gusmão, hatete iha tinan lima mandatu ne’e tama ba programa desentralizasaun. Kuandu governu lokál ba iha munisípiu, administrasaun no finansas iha ne’ebá tenke kaer osan ho di’ak.

ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA


“Tanba desentralizasaun ne’e atu la’o hotu-hotu tenke vontade di’ak atu serbí, tanba iha desentralizasaun tinan lima ne’e, la’ós halo dala ida de’it, sei haree ba suku, postu sira no munisípiu sira ne’ebé preparadu liu. Tenke iha ema ne’ebé hatene finansas hatene nia devér katak osan só sai kuandu iha programa di’ak iha ne’ebá,” xefe Governu afirma iha nia diskursu iha Konferénsia Nasionál Tinan 10 PNDS nian iha Centro Convenções de Díli (CCD), iha eis Merkadu Lama, Dili, Tersa (05/12).

Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, kestiona orsamentu ba Programa Nasionál Dezenvolvimentu Suku (PNDS) tinan 2021 nian hamutuk tokon 2 USD to’o agora sei iha nafatin konta bankaria Governu nian.

“Ohin ministru informa katak iha 2021 alokasaun orsamentu ba PNDS millaun 21 USD, ezekusaun millaun 19 USD, sei iha hela millaun 2 USD. Ha’u husu ba Ministru Administrasaun Estatál atu haree took, husi 2021, tanba sá mak millaun 2 USD ne’e sei iha hela konta bankária?”, pergunta Xanana.

Nia hatete tuir sistema finanseiru katak to’o 31 Dezembru, la gasta ona orsamentu no fila fali ba kofre Estadu hodi tau fali iha orsamentu foun.

Lee Mós :
AJAR e FONGTIL concordam com uma eventual remodelação do Governo

“La’ós iha hela suku ne’ebá. Osan millaun 2 USD ne’e, loloos atu ba saida?” kestiona Xanana iha Konferénsia Nasionál PNDS da-10 ne’ebé partisipa hosi prezidente autoridade no administradór munisípiu sira, administradór postu sira no xefe suku sira hosi munisípiu sira hotu, inkluindu RAEOA nian.

Xefe Governu afirma katak nu’udar primeiru-ministru nia iha dever ida sei buka tuir osan ida ne’e, inklui halo avaliasaun ba orsamentu PNDS tinan 2022 nian hamutuk tokon 68 USD. Hosi millaun 68 USD ne’e, millaun 38 USD mak ezekuta.

“Millaun 30 USD ne’e iha los ne’ebé? Osan povu nian, tenke iha transparénsia no kontabilidade. Iha ona programa maka tau osan ne’e ka, tau hela de’it osan mak atu ba estraga, tanba ne’e husu atu haree ida ne’e,” akresenta Xanana.

Nia promete katak iha fulan Marsu tinan oin, nia sei la’o fali ba suku sira hodi ba buka tuir PNDS implementa oinsá.

“Governu ida ne’e kaer nafatin programa uluk nian, dehan orsamentu por programa, la’ós orsamentu tau de’it, hanesan orsamentu jerál estadu naran tau ba, osan ne’e bele selu ema, bele sosa mina, ida ne’e atu entrega povu nia osan,” eis Prezidente Repúblika hatete.

Nia mós kestiona osan hira mak tau ba PNDS Tinan 2023 no planu saida.  Nia husu xefe suku sira hotu-hotu tenke tau iha ulun, iha tinan lima ne’e atu halo saida.

Lee Mós :
Governo prevê mais de dois milhões de dólares americanos para campanha de vacinação

PNDS harii liuhusi rezolusaun Governu N.° 1/2012 ho Diploma Ministerial konjuntu N.° 22/2012, hodi hahú implementa iha tinan 2013, no hetan asisténsia tékniku husi Governu Australia, liuhusi Parseria Hametin Dezenvolvimentu Suku no Administrasaun Munisipiu (PARTISIPA).

Tuir Xanana Gusmão, PNDS mosu iha 2013, tanba iha IV Governu 2007 to’o 2012, pedidu husi suku no aldeia sira. Kuartu governu ne’ebé la konsege atende pedidu husi fatin hotu-hotu, maka fó ba suku no populasaun rasik atu diskute kona ba programa dezenvolvimentu suku ne’e.

Tanba ne’e mak konferénsia ida ne’e atu avalia hodi haree ba dezafiu sira ne’ebé hasoru iha implementasaun.

“Dezafiu husi ita nia an rasik, ha’u prontu ka lae atu assume devér ida atu serbí. Imi sira ne’ebé servisu iha MAE, servisu iha munisípiu book an. Ita hotu iha kompromisu ida atu uza osan povu nian ne’e hodi serbí ba rai ida ne’e no povu ida ne’e,” xefe governu fó-hanoin.

Desizaun mai husi povu iha suku laran. Ne’e duni, hatete Xanana, PNDS importante tebe-tebes, tanba fó ba komunidade rasik atu hanoin saida, atu hatene saida mak prioridade iha suku ida nia laran.

Ministru Administrasaun Estatál, Tomas do Rosario Cabral, hatete katak hosi Parlamentu nasionál sei halo auditoria ba implementasaun PNDS ne’e la’o oinsá.

“Auditoria la’o hela, atu nune’e bele trasa fali programa ba oin. Tan ne’e programa PNDS balu sei suspende lai, kuaze millaun 32 USD, transferénsia hela ba konta bankária suku,” nia hatete.

Lee Mós :
SAMES sem medicamentos essenciais

Tuir nia, PNDS ne’e harii ho objetivu ida atu fasilita no enkoraja líder komunitáriu sira haforsa kapasidade atu habiit rasik sira nia planu no ezekuta rasik obra sira iha komunidade nia leet, nia remata.

Iha ámbitu selebrasaun fahe mós sertifikadu ba suku sira ne’ebé implementa PNDS ho di’ak. Suku sira ne’e mak hanesan, Makili iha Atauru, Kasabauk iha Tilomar Munisípiu Kovalima, Kom (Lautem), Aituha (Manufahi), Bandu Dato (Aileu), Manufahi (Manatutu), Fahisoi (Aileu), Manapa (Bobonaru), Iliomar 1 (Lautem) no suku Apáloikai (Vikeke).

Ministru Administrasaun Estatal, Tomas do Rosario Cabral, reforsa katak kuandu podér lokál la’o munisípiu tenke prepara an, saida mak atu halo iha ne’ebá.

“Hanesan primeiru-ministru dehan se ita avansa ba podér lokál, suku sira mak tenke partisipa ativu, tanba ne’e mak iha orgánika munisipál sira foin aprova”, nia dehan.

Entaun PNDS sira iha munisípiu tutela diretamente ka iha ona servisu munisipál sira, nune’e administrasaun munisipál bele kontrola ho di’ak, kontrola iha implementasaun.

Objetivu seluk atu apoiu ba prosesu podér lokál, tanba partisipasaun podér lokal presiza duni partisipasaun povu nian povu bele sai na’in ba prosesu ida ne’e.

 1,167 total views,  3 views today

Oinsa Ita nia Reaksaun iha Notisia Nee?
Like
Love
Haha
Wow
Sad
Angry
You have reacted on “Xanana Husu Lider Munisípiu Prepara Aan” A few seconds ago

Bele hare Video Seluk :
  • Share
ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA

Notisia Timorpost Seluk


Komentariu :
Timorpost.com. Respeita tebes Ita Nia opiniaun. Laran luak no uza etika bainhira hatoo opiniaun. Opiniaun iha Ita Nia responsabilidsde, tuir lei ITE.

Varanda
Kategoria
Video
Buka
Watch
Facebook
error:
Simu Notifikasaun Hosi Timor Post Online! OK No