INTRODUSAUN
Vontade populár espresa ona liuhosi holivre no demokrátiku katak, husi vontade populár ne’e mak hamoris ukun ida, fó lejitimidade ba partidu polítiku hanesan tranporte – meiu ba ukun, hodi materializa komprimissu polítiku ka kontratu polítiku(konstitui husi projetupolítiku ba ukun)ho povu – eleitoradu no konvensidu, hodi livremente deside opsaun ne’ebé di’ak ba futuru sosiedade nian.
Kualkér rezultadu husi prosesu ne’ebé sertifika husi entidade nasionál, internasionál no rezultadu ikus sertifika ona husi Tribunál Resursu, mak partidu vensedór iha ona lejitimidade hodi inisia prosesu negosiasaun ba formasaun governu foun.Tan ne’e, forsa polítika idaobrigatoriamente no moralmente konsidera no obedese, vontade povu nian, tanba povu mak na’in ba ukunhodi fo ona lejitimidade ba forsa polítika ida, hodi forma ukun ida ne’ebé mak harii sosiedade livre, prósperu no fraternu.
Formasaun governu tuir de’it, provizaun sita iha konstituisaun RDTL artigu 106, no partidu vensedór iha obrigasaun atu halo arranju ka konserta polítika, ba formasaun governu mesak ka halibur forsa polítika seluk, hodi projeta ba estabilidade governativa, hodi permite mós dezenvolvimentu ida, inkluziva no sustentável ba ema hotu.
Manán no derrota ne’e, parte ida husi ezersísiu demokrasia nian. Ida ne’ebé mak manán tenke halo arranju polítiku, hodi materializa projetu polítiku ka kontratu polítiku ho povu, liuhosi ukun, ida ne’ebé mak lakon, iha biban atu konsolida-an di’ak liutan, ba vitoria iha sirklu eleitorál tuir mai no seluk ne’ebé mak liu barreira, maibé la ukun, ezerse ninia knaar hanesan opozisaun edukativa no sívika, hodi akompaña no monitoriza lalaok governasaun nian, atu bele garante katak, governasaun ida di’ak, transparante livre husi korrupsaun, koluzaun no neopotizmu no orientadu ba bem-komún.
ANÁLIZE BADAK KONA-BA DALAN BA FORMASAUN GOVERNU
Iha kontestu demokrasia, partidu polítiku ne’ebé hakarak haberan-an liuhosi koligasaun bele pre-eleitorál ou pós-eleitoral, ho objetivu, atu hafutu forsaatu konkorre iha sirklu eleitorál ida ka konsolida forsa hodi ukun, ukun ho solidu tanba iha apoiu ho maioria absoluta iha Parlamentu Nasionál tuir dispozisaun(presepsaun la’ós jurídika, maibé análize kontestuál), iha lei-inan artigu 106 aliñea 1 “Primeiru-Ministru hili hosi partidu ida ne’ebé iha votu barakliu ka hosi aliansa partidu sira-ne’ebé iha nia ema barak iha Parlamentu no iha nomeasaun hosi PrezidenteRepúblika, bainhira rona tiha partidu polítiku sira ne’ebé iha reprezentante sira iha Parlamentu Nasionál”, hodi aprezenta ba Prezidente Repúblika, tuir mós dispozisaun Lei-Inan artigu 85, aliñea d “Foti no fó pose ba Primeiru-Ministru ne’ebé partidu eh aliansa partidu sira ho maioria parlamentár sei foti, bainhira rona partidu polítiku sira-ne’ebé iha Parlamentu Nasionál.”
6,237 total views, 3 views today






