ADVERTISEMENT

Alkatiri-Horta-Agio Fígura Troka Xanana, Don Basílio: Xanana Ida De’it

Timor Post - Internasional
  • Share
Don Basílio do Nascimento

BAUKAU—Bispu Dioseze Baukau, Don Basílio do Nascimento subliña, laiha tan Xanana ida hanesan ema ho nia istória rasik iha nia moris tomak. Ema seluk bele ba troka nia fatin, maibé karaterístika pesoál la hanesan ho Xanana.

“Xanana ema ida ke líder karismátiku. Buat hirak ne’e hotu ita lalika dehan tan buat ida hodi hatete Xanana ne’e see,” Don Basílio subliña kestaun ne’e relasiona ho rejignasaun Kayrala Xanana Gusmão husi nia kargu nu’udar Xefe Negosiador Prinsipál Fronteira Marítima ho Austrália no Dezenvolvimentu Projeitu Tasi Mane.

Don Basílio hatete, Xanana rejigna-an husi pasta ne’e iha rajaun tanba la konkorda ho desizaun governu nian halo mudansa ba ekipa ne’ebé nia lidera durante ne’e. Don Basílio konsidera desizaun ne’e normal, maibé la komenta kona-ba ema ne’ebé troka Xanana bele kontinua ka lae servisu lubuk ne’ebé Xanana ho nia ekipa hala’o tiha ona.

“Ha’u kaer ezemplu ida iha uma kreda, Amu Papa Bento XVI, kuandu nia haree katak laiha kondisaun atu nia hanesan ema, i hanesan ukun nain uma kreda nian. Ha’u hases ida seluk mai, ne’e intelizénsia, atu troka lider sira ne’e susar atu troka, lider sira ne’e ida-idak iha  marka nia pesoal, ema ida-idak kuandu mosu hanesan lider ne’e afirma nia-an ho nia karakterístika pesoais, ne’e duni laiha Xanana rua, laiha Basilio rua, laiha Caetano rua, la iha Emmy rua. Iha buat balun ke bele hanesan maibé la’ós buat hotu-hotu,” Don Basílio subliña ba Timor Post hafoin prezidi misa Domingu (19/07/2020), iha Igreja Katedral, Baukau.

Don Basílio hatutan, ba parta ne’ebé Xanana husik hela ba responsabilidade governu nian, iha timoroan seluk  troka, bele di’ak liu, bele mós a’at liu.

Don Basílio lakohi komenta kona-ba fígura na’in-tolu, Marí Alkatiri, José Ramos Horta no Agio Pereira, ne’ebé tuir informasaun governu atu nomeia ba okupa kargu ne’ebé Xanana husik hela.

Entretantu, iha semana hirak liu ba Xanana Gusmão aprejenta ona karta rejignasaun ba Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, tanba la konkorda ho mudansa pesoal sira iha ekipa ne’ebé nia lidera liuliu governu troka tiha ona Prezidente Timor Gap.

Desizaun Konsellu Ministru iha loron 08/07/2020, ezonera Prezidente Timor Gap Francisco da Costa Monteiro no nomeia fali António José Loiola de Sousa ba asumi pasta ne’e.

Eis Prezidente Parlamentu Nasionál atual Deputadu husi bankada CNRT, Arão Noe da Costa Amaral hatete, ekipa ne’ebé lidera husi Xanana Gusmão dezde inísiu halo negosiasaun ba fronteira maritima to’o hetan rejultadu no kontinuasaun sira ba dada kadoras mai rai maran Timor Leste, maibé governu liuhusi konsellu ministru halo fali desizaun oin seluk.

“Razaun fundamental haree husi kontiudu surat ne’ebé Maun Boot haruka ne’e hatudu nia deskontentamentu kuandu governu hasai hotu ekipa ne’ebé servisu hamutuk dezde inísiu halo negosiasaun to’o agora ne’ebé koñese prosesu no objetivu,” Arão subliña iha entrevista ho Timor Post hafoin rona Xanana manda karta ba Palásiu Governu.

Arão hatete, kompeténsia governu nian atu hasai no nomeia fali ema foun, maibé ema foun la hatene prosesu bele difikulta fali prosesu ne’e rasik.

“Ho ema foun ne’ebé nomeia husi governu la hatene prosesu bele defikulta fali prosesu. Tanba ne’e Maun Boot husu rejignasaun,” Arão subliña

Entretantu Ministru Prezidensia Konsellu Ministru Fidelis Leite Magalhães haktuir, razaun ezonerasaun ne’e bazeia ba avaliasaun husi Ministériu Petrólium no Rekursu Minerál ba servisu Francisco Monteiro nian durante ne’e.

Hatan ba Jornalista sira karik desizaun ba ezonerasaun ne’e iha motivu polítiku, Fidelis subliña, la ko’alia kona-ba assuntu polítiku tanba kestaun ne’e kompeténsia ezekutivu sira nian.

“Ha’u só dehan de’it kompeténsia ezekutivu nia hodi halo desizaun. Ha’u la presiza ko’alia aleide partidu ka oinsá” Fidelis dehan ba Jornalista sira hafoin desizaun ba ezonerasaun.

Entretantu durante Xanana nu’udar Xefe Negosiadór Prinsipál Fronteira Marítima, hamutuk ho nia ekipa sira konsege luta to’o manan Austrália ba difinisaun fronteira marítima entre nasaun rua no konsege halo mós akordu kona-ba dada kadoras greater sunrise mai rai maran Timor Leste ho pursentu 70 no pursentu 80 bainhira dada-ba Austrália.

Hafoin luta boot ida ne’e, iha loron 16 Novembru 2018, liuhosi reuniaun Konsellu Ministru estraordináriu, ne’ebé dirije hosi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, nomeia Kayrala Xanana Gusmão nu’udar reprezentante espesiál Governu Timor-Leste nian, atu kontinua reprezenta Estadu iha negosiasaun fronteira ho Repúblika Indonézia, no indika Embaixadór Roberto Sarmento Oliveira Soares, nu’udar Xefe Ekipa Tékniku ba negosiasaun.

Iha momentu ne’eba, Konsellu Ministru mós aprova rezolusaun Governu nian kona-ba kontratu atu halo akizasaun ba intrese partisipativu no diretu iha Kampu Greater Sunrise nian. Partisipasaun Timor-Leste nian iha operasaun petrolíferu no transferénsia ba intrese partisipativu no direitu hirak ne’e afavór ba TIMOR GAP.E. P ka ninia subsidiária sira hodi halo jestaun ba intrese partisipativu no direitu hodi naran no reprezenta Estadu Timor-Leste. (gut)

 1,362 total views,  3 views today

Oinsa Ita nia Reaksaun iha Notisia Nee?
Like
Love
Haha
Wow
Sad
Angry
You have reacted on “Alkatiri-Horta-Agio Fígura Troka Xanana, Don Ba…” A few seconds ago

Lee Mós :
USAID Apoiu Osan Millaun $5 ba MS

Bele hare Video Seluk :
  • Share
ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA

Notisia Timorpost Seluk


Komentariu :
Timorpost.com. Respeita tebes Ita Nia opiniaun. Laran luak no uza etika bainhira hatoo opiniaun. Opiniaun iha Ita Nia responsabilidsde, tuir lei ITE.

Varanda
Kategoria
Video
Buka
Watch
Facebook
error:
Simu Notifikasaun Hosi Timor Post Online! OK No