ADVERTISEMENT

PLP Laiha Preferénsia ba Forma Governu Foun no EA, Alkatiri: Taur Mak Vítima

Timor Post - Jeral
  • Share

DILI— Prezidente Interinu PLP, Abrão da Costa José Freitas ‘Mate Restu’ afirma, nia parte laiha preferénsia ba situasaun polítika atuál liuliu ba atu forma governu foun ka eleisaun antesipada tanba prosesu hotu entrega ba prezidente repúblika mak sei hola desizaun no partidu ne’e sei submete.

“Solusaun ida ne’e (situasaun atuál) kompeténsia prezidente repúblika, ami laiha preferénsia ruma kona-ba ida ne’e. Ami entrega hotu (pozisaun pur eskrita), depois maka prezidente fó sai,” Abrão subliña ba Jornalista sira hafoin hasoru malu ho Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lú Olo, Sesta (24/01/2020), iha Palásiu Prezidensiál, Bairro-pité, Dili.

ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA


Ba prezidente repúblika, Abrão manifesta nia solidariedade ba pozisaun Primeiru Ministru, Taur Matan Ruak, ne’ebé nu’udar mós Prezidente Partidu hodi fó fi’ar ba Prezidente Repúblika hodi foti desizaun hodi hakotu situasaun polítika atuál no sei kumpre desizaun tomak ne’ebé Prezidente Repúblika sei foti.

Partidu Libertasaun Populár ne’ebé hetan kadeira 8 iha Parlamentu Nasionál, bazeia ba forsa polítika ne’e, Prezidente Interinu husu ba Xefe Estadu atu halibur lider polítiku sira halo diálogu buka solusaun di’ak liu no labele sakrifika povu dala ida tan.

Partidu Libertasaun Populár konsidera Aliansa Mudansa ba Progresu inezistente tanba CNRT la vota a-favor ba Orsamentu Jerál Estadu. Pozisaun ne’e haforsa Primeiru Ministru Taur Matan Ruak ninian deklarasaun públika ne’ebé hatete katak AMP la eziste ona tanba viola kompromisu koligasaun. Kompromisu AMP ne’ebé asina husi CNRT, PLP no KHUNTO hatete katak Programa Governu, Orsamentu Jerál Estadu no Lei Estruturante tenke pasa iha Parlamentu Nasionál.

Entretantu iha oras la hanesan Sekretáriu Jerál FRETILIN, Mari Bim Amude Alkatiri ho nia estrutura ba hasoru prezidente repúblika hodi hato’o opiniaun ba solusaun situasaun polítiku-konstitusionál atu Prezidente Repúblika halo reflesaun. Ho prosesu diálogu ne’ebé foin hahú, Prezidente Repúblika sei iha oportunidade atu rona hanoin sira ba reflesaun. Ho hanoin sira husi entidade hotu-hotu, Prezidente Repúblika sei haree fali ba Lei no Konstituisaun.

Tuir Mari Alkatiri katak ho Orsamentu Jerál Estadu husi koligasaun maoria ne’ebé la passa iha Parlamentu Nasionál hatudu katak presiza buka solusaun ida ne’ebé la’ós polítiku no legal de’it. Tanba ne’e presiza buka situasaun ne’ebé kria konfiansa entre Timoroan tomak. Kestaun boot agora iha polítiku Timor-Leste ninian maka laiha konfiansa ba malu.

Atu iha konsensu ba solusaun polítika ida ne’ebé di’ak liu ba Timor-Leste, Mari Alkatiri hateten katak vontade polítika tenke mai husi parte hotu-hotu, la depende de’it ba FRETILIN no Prezidente Repúblika mesak. Konsensu sei mosu bainhira ema hotu iha vontade polítika no sentidu responsabilidade hodi hateke ba oin ho ajenda ne’ebé klaru ho programa komun. Bainhira laiha vontade polítika no responsabilidade husi lider polítiku sira sei la tulun Prezidente Repúblika atu hetan solusaun ne’ebé di’ak liu.

Lee Mós :
PCM ho KFP Servisu Namanas Rezolve Problema Funsionáriu Kontratadu

Sekretáriu Jerál FRETILIN hateten katak Taur Matan Ruak kontinua sai Primeiru Ministru no rejeita hanoin ne’ebé konsidera Governu atuál nu’udar governu jestaun. Governu jestaun so bele akontese ho kondisaun rua: demisaun Governu no iha prosesu eleisaun foun to’o governu foun toma posse. Kondisaun rua ne’e mak Governu ida bolu nu’udar Governu jestaun.

Ba Jornalista sira hafoin surumutu ho prezidente repúblika, Alkatiri hatete, Taur maka sai vítima iha situasaun polítika atuál liuliu iha bloku Aliansa Mudansa ba Progressu ne’ebé forma governu daualu.

“Agora se mak sai vítima, ne’e maka Taur Matan Ruak. Aban bairua la hatene sé fali, ne’e labele kontinua hanesan ne’e,” Alkatiri hatete.

Prezidente repúblika rona tiha ona hanoin sira husi CNRT, KHUNTO, UDT-Frente Mudansa, PLP no FRETILIN. Prezidente Repúblika sei organiza diálogu ho PD ho PUDD, entre lider nasionál sira hodi haklean solusaun sira ne’ebé mai husi dirijentes partidu polítikus, organizasaun sosiedade sívil, konfisoins relijiozas no veteranus.

Entretantu antes ne’e Primeiru Ministru Taur Matan Ruak afirma, koligasaun Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) ne’ebé forma husi CNRT, PLP ho KHUNTO hodi forma governu daualu laiha ona, tanba nia konsidera CNRT maka hamate ona iha loron Sesta (17/01/2020) bainhira rejeita Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020 nian iha Parlamentu Nasionál.

“AMP laiha ona. Desizaun saida de’it (husi prezidente repúblika) ha’u prontu para kontinua apoiu,” afirma Taur Matan Ruak hafoin hasoru malu ho Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, Segunda (20/01/2020), iha Palásiu Prezidensiál, Bairro-pité, Dili.

Ba Jornalista sira Taur hatete, lolo’os AMP iha komprimísu tolu ne’ebé importante maka, ida programa tenke pasa, orsamentu tenke pasa, lei sira estrurante tenke liu. Maibé saida mak akontese, CNRT la kumpri komprimísu ida ne’e.

“Orsamentu la liu tanba CNRT maka kontra, Deputadu CNRT sira mak baku mate tiha AMP iha Sesta feira ne’e,” Taur hatutan.

“Ha’u la hatete traisaun, tanba diskursu xefe bankada CNRT nian ne’ebé hatete, pimeiru tanba kandidatu CNRT nian na’in hitu ne’ebé prezidente repúblika la fó posse, segundu tanba primeiru ministru sobu sistema,” Taur hatete.

Entaun hanesan karreta ida karik prezidente hasai tiha roda ida, primeiru ministru sobu tiha kadeira iha karreta laran, deputadu CNRT sira mak dudu monu tiha karreta no sunu.

Lee Mós :
Oito mortes e 1.050 casos de dengue desde janeiro

“Ha’u husu deskulpa ba lideransa CNRT nian, PLP nian no KHUNTO nian, ba militantes no simpatejante sira ne’ebé servisu mate-an para AMP ne’e akontese, mas infelizmente deputadu CNRT sira baku mate tiha AMP,” Taur lamenta.

“Ida sobu roda ne’e mak sala ka ida sobu de’it kadeira ne’e mak sala ka ida sunu karreta ne’e mak sala. Ne’ebé responsabilidade tomak ba deputadu CNRT nian ba iha parlamentu nasional, sira mak sobu AMP, i ha’u hanesan primeiru ministru ha’u ondradu ba konvites AMP liuliu CNRT para lidera governasaun ida ne’e, ha’u agradese ba apoiu hotu, so-ke ha’u hakarak hatete ba deputadu sira katak, ha’u la gosta presaun no sabutajen,” Taur afirma tan.

Maske nune’e, Taur dehan, hanesan veteranu ida kontinua optimista katak ba timor solusaun sempre hetan.

“Problema iha, solusaun tenke iha, kadiadu iha, xave iha. Agora ita tenke fera ulun.

Tanba ne’e, Taur kontinua apela ba populasaun tomak atu kontinua túr hakmatek.

Entretantu Membru sira husi partidu CNRT ho KHUNTO afirma sira nia pozisaun hanesan ba destinu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) ne’ebé tuir Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, fahe malu ona tanba proposta Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020 nian ne’ebé nia parte propoen sumba iha parlamentu nasional, iha loron Sesta (17/01/2020).

Prezidente Konsellu Diretiva Nasional (CDN sigla Portugués), Dionísio da Costa Babo Soares, hatete, AMP harii husi partidu tolu, CNRT, PLP ho KHUNTO. Nune’e, partidu tolu ne’e seidauk iha desizaun ida kona-ba divórsiu.

” AMP seidauk deside buat ida, tanba ne’e ita sei servisu hanesan baibain. Laiha isu dehan katak ida ne’e no ida ne’e ba atu sai,” Dionísio ba Jornalista sira iha Palásiu Governu, Dili, Tersa  (22/01/2020).

Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK) ne’e husu atu Jornalista sira halo konfirmasaun ne’e iha SekretáriuJerál AMP nian, tanba hanesan ministru nia la ko’alia barak kona-ba assuntu polítiku nian.

Entretantu Deputadu husi bankada KHUNTO atuál Vise Daruak Prezidente Parlamentu Nasionál, Luis Roberto la rekoñese deklarasaun Taur Matan Ruak ne’ebé hatete AMP laiha ona, tanba kestaun ne’e pretense ba koligasaun la’ós kompeténsia Primeiru Ministru nian.

Luis dehan, Taur nia deklarasaun ne’e fó sai bainhira ba hasoru prezidente repúblika nu’udar primeiru ministru la’ós hanesan Prezidente ba PLP.

“Ha’u nia konsiderasaun haree ba deklarasaun primeiru ministru nian nu’udar xefe governu la’ós hanesan presidente do partido,” Luis hatete ba Jornalista Timor Post iha Parlamentu Nasionál, Tersa (21/01/2020).

Lee Mós :
New COVID-19 course on Infection Prevention Control now available in Tetum

Nia dehan, situasaun polítika atuál, nia parte kontinua entrega ba primeiru ministru ho prezidente repúblika atu buka solusaun di’ak liu nune’e bele hakotu ona impase polítika iha rai laran no konsentra ba dezenvolvimentu nasionál.

“Bele interpretasaun públiku ninian relasiona ba iha ita nia primeiru ministru atual agora ko’alia, ema bele interpreta prezidente partidu mak ko’alia más ba ha’u nu’udar membru parlamentu konsidera ida ne’e nu’udar primeiru ministru mak ko’alia,” Luis hatutan.

Nia dehan, deklarasaun Taur nian kona-ba AMP bele mós tanba haree ba proposta orsamentu jeral estadu sumba iha parlamentu nasional hatudu ona AMP naksobu ona. Maibé nia reafirma, AMP to’o agora sei eziste hela.

Entretantu Entretantu Parlamentu Nasionál halo ona votasaun ba proposta lei Orsamentu Jerál Estadu (OJE) ba tinan fiskal 2020 ne’ebé aprejenta husi Primeiru Ministru Taur Matan Ruak ho nia membru governu sira, ho votus a favor 13, kontra 15 no abstensaun 25.

Tuir observasaun jornalista, deputadu maioria husi bankada CNRT maka vota abstensaun, FRETILIN kontra hotu, PD balu vota abstensaun no a favor.

Iha intervensaun ikus husi Primeiru Ministru Taur Matan Ruak afirma, nia simu desizaun parlamentu nasional nian no nia governu kontinua prontu atu la’o nafatin ho duodésimu, maske nia triste ho desizaun ne’e tanba iha implikasaun ba situasaun ekonomia no sosial iha Timor Leste.

“Situasaun iha parlamentu nasional hatudu dala ida tan katak, jestaun ita nia nasaun nian iha difikuldade atu lori hodi tuir dalan ne’ebé loos. Siuasaun ida ne’e loke dala ida tan ba ita nia pais atu tuir dalan orsamentu duodésimu,” Taur subliña.

Deputada husi bankada KHUNTO Olinda Guterres iha nia intervensaun afirma, nia arepende ho desizaun CNRT nian hodi la halo liu proposta OJE ne’e. Nia dehan, ba oin nia partidu dúvida boot atu hamutuk iha koligasaun ne’ebé hanesan.

Iha deklarsaun votu, Prezidente PD, Mariano Assanami Sabino hatete, nia rasik vota a favor ba OJE 2020 ho nia konsiénsia rasik hanesan deputadu no la reprejenta partidu.

Deputadu sira husi FRETILIN afirma, husi rejultadu desizaun ne’e mak hatudu desizaun polítika ne’ebé obriga jerasaun tuan sira atu tur hamutuk hodi hakotu inserteja polítika iha rai laran.

Deputadu husi PLP sente triste tanba proposta OJE ne’e la pasa, maibé sira fi’ar ba oin sei iha solusaun di’ak liu. (cao)

 741 total views,  3 views today

Oinsa Ita nia Reaksaun iha Notisia Nee?
Like
Love
Haha
Wow
Sad
Angry
You have reacted on “PLP Laiha Preferénsia ba Forma Governu Foun no …” A few seconds ago

Bele hare Video Seluk :
  • Share
ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA

Notisia Timorpost Seluk


Komentariu :
Timorpost.com. Respeita tebes Ita Nia opiniaun. Laran luak no uza etika bainhira hatoo opiniaun. Opiniaun iha Ita Nia responsabilidsde, tuir lei ITE.

Varanda
Kategoria
Video
Buka
Watch
Facebook
error:
Simu Notifikasaun Hosi Timor Post Online! OK No