DILI (Timor Post)—País Membru OMK (Organizasaun Mundiál Komérsiu) kuntinua ezamina rejime komersial Timor-Leste nian liuhusi reuniaun Grupu Traballu Daruak (Second Working Party Meeeting).
Reuniaun virtual ne’ebé hala’o iha loron 29 Jullu 2021 ne’e prezidi husi Embaixador Rui Macieira husi Portugal.
“Adezaun ba OMK nu’udar parte integrante husi ami nian kompromísu bazea ba órden no regras,” hatete José Ramos-Horta, eis Prezidente Timor-Leste no Laureadu Prémiu Nobel da Paz, ba delegasaun ema na’in-81 kompostu husi funsionáriu governu no ministru na’in-9 iha reuniaun virtual ne’ebé hala’o iha kapitál Dili hamutuk ho entidades sira husi Jenebra. “Timor-Leste totalmente empeña hodi kumpri prinsípius, objetivu no regras husi OMK,” subliña José Ramos Horta iha karta komunikadu ba imprensa ne’ebé Timor Post assesu, Tersa (10/08/2021).
Ministru Koordenador Asuntu Ekonómiku no Xefe Negosiador Adezaun Timor-Leste ba OMK, Joaquim Amaral, kuntinua atualiza kona-ba serbisu hirak ne’ebé halo tiha ona depois reuniaun dahuluk Grupu Traballu nian ne’ebé realiza iha Outubru 2020.
“Timor-Leste kuntinua hakat ba oin kona-ba adezaun nee hodi dezenvolve no fornese hanoin hirak ne’ebé hato’o husi pais membru sira inklui Ofertas Asesu ba Merkadu kona-ba Bens no serbisus nian ne’ebé distribuí tiha ona ba membru Grupu Traballu sira iha Maiu no Juñu tinan nee. Hau mos hakarak informa ba Grupu Traballu sira katak Timor-Leste hahu’u ona halo konsultasaun bilaterais kona-ba asesu ba merkadu ho membru interesadu sira bazeia ba ofertas ne’ebé mak hato’o mai ami,” katak Xefe Negosiador Adezaun Timor Leste ba OMK
Adjuntu Diretor-Jeral OMK, Xiangchen Zhang, hato’o komentariu positivamente kona-ba dedikasaun husi Pais Menus Dezenvolvidu ( PMDs) kona-ba prosesu adezaun ba OMK, maske hasoru dezafiu tanba pandemia.
“Timor-Leste nu’udar pais PMDs foun iha prosesu adezaun nee. Prosesu nee hahu’u iha 2016 no agora hatudu velosidade ne’ebé lais. Hau nia rekomendasaun nu’udar eis-negosiador adezaun nian no mos eis-prezidente Grupu Traballu adezaun PMDs nian hodi kuntinua mantein esforsu ho serbisu ne’ebé diak ”, hatete Xiangchen Zhang . “ Sekretariadu prontu koordena ho asistênsia téknika husi nesesidades PMDs nian hodi nune’e bele fo resposta ho tempu ne’ebé lais”
Membru hirak ne’ebé partisipa iha reuniaun nee halo revizaun kona-ba negosiasaun bilaterais asesu merkadu nian no kontinua análize mos rejime komérsiu eksterna Timor-Leste nian bazeia ba dokumentus ne’ebé hato’o husi Grupo Traballu. Analize mos kestoens lejislativu nian hodi konsidera iha prósima passu prosesu adezaun nian.
“Reuniaun nee dala idatan konfirma Timor Leste nia vontade ne’ebé forte hodi sai parte OMK nian ho mais rapida no posível, ho nia disponibilidade hodi envolve nu’udar membrus atu define mos iha futuru termu kona-ba adezaun nian hodi halo mos asoens polítika hirak ne’ebé nesesáriu.” hatete Prezidenti Reuniaun Grupu Traballu no Embaixador Rui Macieira husi Portugal
Vice-Ministro Komérsiu no Indústria, Domingos Lopes Antunes, akresenta mos iha ninia konkluzaun kona-ba reuniaun nee katak Timor-Leste kontinua aselera ninia partisipasaun iha prosesu adezaun nee hodi kontinua buka asistênsia nesesária husi parseiru sira.
“Hau fiar katak ami sei tuir roteiru adezaun ne’ebé hato’o husi Sekretariadu OMK nian haktuir husi planu ne’ebé iha hodi garante ami nian vontade tomak iha tinan oin mai, maske ho dezafiu globais husi Pandemia COVID-19 ne’e,”deklara Antunes.
Reuniaun Grupu Traballu Daruak ne’ebé fasilita husi Sekretariadu Adezaun Timor Leste ba OMK husi MCAE hala’o iha salaun enkontru Ministériu Negósius Estranjeirus no Kooperasaun no hetan partsipasaun másimu husi membrus Governu sira hanesan Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus, Joaquim Amaral, Ministru Finansas, Rui Gomes, Ministru Turizmu, Komérsiu no Indústria, José Lucas do Carmo da Silva, Vise-Ministru Komérsiu no Indústria Domingos Lopes Antunes no Sekretáriu Estadu Formasaun Profisionál no Empregu, Alarico do Rosário. Partsipa mos iha reuniaun nee pesoal eminente balun hanesan eis Prezidente Republika Timor Leste, José Ramos Horta no eis Primeiru Ministru Timor Leste, Estanislau da Conceição Aleixo Maria da Silva.
Faze tuir mai
Prezidente Grupu Traballu konvida pais membru interesadus sira hodi halo negosiasaun bilaterais kona-ba asesu merkadu nian hodi manifesta sira nian interese antes fulan ikus setembru nian. Husu mos Timor-Leste kontinua atualiza Planu Asaun kona-ba Lejislativu nian hodi submete tradusaun husi projetu lejislasaun hirak ne’ebé adoptada husi OMK, fornese mos Tabela Apoiu Agrikultura antes reuniaun Grupo Traballu tuir mai. Membru sira mos konkorda hodi eksplora posibilidade publikasaun “Elementus husi relatório Grupu Traballu nian” nu’udar passu progresu ne’ebé feitu iha prosesu adezaun nian. Konforme ba disponibilidade kona-ba dokumentasaun nian, Grupo Traballu bele realiza reuniaun faze datoluk iha inísiu tinan 2022. (KI)
501 total views, 3 views today






