Reportajen Florindo Coluna, Editor Rosa Garcia
DILI (Timor Post)–Lia Na’in Uma Lisan Larikua Komil, Umberto Soares, husu Lisensa ba Hun ho abut atu hakraik matak Malirin ba nia oan bei-oan sira ne’ebé namkari iha mundu.
Serimonia ritual Uma Lisan Larikua Komil, ne’e hala’o iha area Irabere, entre lagoa Maurei-Lavarei, sabadu (10/07) , ne’ebé tuir Istoria jerasaun Primeiru Lisan Komil tama iha area ne’ebà ho ró-ahi ida iha tinan 500 liu ba.
Nune’e fatin ne’e sai fali sakral ka Lulik tanba jerasaun ba jerasaun aumenta bebeik husi fatin ida ba fatin seluk, no jerasaun balu la’o too nasaun estrajeiru ne’ebà, más tenke hatene nia hun moris inisiu nian.
Maski ita bele buka moris ema nia rain, buka matenek buka ai-han ba mundu tomak maibé to’o tempu ida tenke fila fali nia moris fatin, hodi husu tulun espiritu lisan avon no bei-ala sira nian tuir Lisan ne’ebé Maromak Termina ona ba jerasaun Ida-idak nian.
Tanba ne’e jerasaun uma Lisan Komil Larikua, buka hakat fila fali ba nia Hun hodi husu harohan ba Aman Maromak no bei-ala sira ne’ebé kontinua tula Matak Malirin ba ninia jerasaun to’o ohin loron kontinua Buras ba beibeik.
Hanesan Lia Na’in Uma Lisan Larikua Komil, Umberto Soares, bainhira lidera sermonia ritual husu Matak Malirin ne’e hatete ho lia Makalero katak lisan ne’e ninia jerasaun fila hikas ba nia Avo ,lisan no bei-ala sira tanba ne’e bei-ala sira hamahon nafatin, hakbiit nafatin, Haburas nafatin atu dignifika husi jerasaun ba jerasaun.
“Ohin loron ita nia bei-oan, mai hikas fatin ida atu husu perdaun no husu katak malirin ba ita nia bei-ala sira be buras nafatin, jerasaun ba jerasaun tuir Lisan “Riku soin bo’ot liu mak ema,” dehan Lia Na’in Uma Lisan Larikua Komil, Umberto, liu husi via telefone, sabadu,10/07.
Umberto afirma, Lisan Komil hatuur duni prinsipiu bei-ala sira nian, tanba ne’e Maski ninia jerasaun prekore ona ba nasaun sira seluk inklui barak mak iha hela Timor maibé sira nafatin konsidera malu nu’udar maun Alin, Feto ho naran nian de’it, Lisan ida nian de’it mak Lisan Komil.
Seremonia ritual ida ne’e bele realiza tuir kbiit no forsa jerasaun Komil nian, dala ruma bele realiza tinan ida dala ida, bele mós tinan haat foin realiza dala ida.
Tanba ne’e mak bainhira realiza ninia jerasaun sira husi fatin hotu-hotu tau forsa hamutuk, laharee kiak ka riku más forsa ida de’it mak jerasaun Komil nian emar.
tuir jerasaun foun Komil Larikua, Almeida C. Pinto, hatete, ritual tradisaun Larikua Komil, laharee ba matenek ka beik, kiak ka Riku más ba jerasaun nia moris hakarak ka lakohi tenke husu duni Matak Malirin ida ne’e atu ita bele hamutuk buras ba oin.
“Seremonia ritual ne’e importante tebes ba ami jerasaun tutan, oan, bei-oan sira banate tanba ida ne’e mak ami nia Hun moris iha ami nia orasaun ba Aman Maromak Leten As ba,”Almeida hatete.(Lee nutisia seluk iha Jornal diariu Timor Post)
2,349 total views, 3 views today
Bele hare Video Seluk :