DILI (timorpost.com)—Asosiasaun Tane Konsumidór (ATK) hato’o ninia proposta kona-ba folin foos konsumu nian ba konsumidór sira ninia asesu ba konsumu foos nu’udar nesesidade bázika esensiál ba konsumidór sira.
Ministériu Komérsiu Indústria (MCI) liuhosi Sentru Lojístika Nasionál (CLN- sigla Portugés) halo intervensaun ho objetivu normaliza folin iha merkadu. husi Dekretu Lei Númeru 76/2023, loron 29 fulan Setembru, aplika hosi dalan rua (2) hakerek iha artigu 1 kona-ba objetu ne’e rasik.
Iha númeru (1) kona-ba diploma ida aprova ona medida intervensaun temporariu hodi estabelese hikas folin foos iha merkadu nasionál, liuhusi fó subsídiu pekunáriu ba empreza sira ne’ebé mak importa foos.
Númeru (2) Diploma ida ne’e mós determina no harii stock suplementár ba seguransa foos ho toneladas 30.000, rai no konserva iha armazena Centro Logistical Nasionál (CLN), ninia destinu ba intervensaun sosiál iha situasaun emerjénsia, inundasaun, katástrofe natural, motivu sanitarius, solidariedade sosiál, hodi fornese ba empreza grosista sira iha kasu nesesidade duni, tuir regula Dekretu Lei ne’e.
Tuir Dekretu Lei ne’e rasik Governu fó subsídiu ba empreza importadór sira korresponde ba folin ‘’crossistas’’ ka folin ne’ebé mak distribuidór sira fan iha merkadu ho folin husi 16 to’o 18 USD.
Tabela 1: Distribuidór Sira Fan Iha Merkadu
Preço Origins ($530-$550 Usd/ton)
|
Preço Crossista ($/25 kg)
|
Preço Retalhos ($/25 kg)
|
$13,25 to’o $13,75
|
$16 to’o $18
|
$14,50 to’o $19
|
Bazeia ba folin foos husi merkadu orijen iha fulan Outubru ne’ebé mak empreza importadór sira sosa husi ho folin $530 to’o $550 kada tonelada ida.
Tonelada ida hamutuk kilo rihun ida (1000 kg), kada 25kg folin situa husi $13,25 to’o $13,75 (Dollar Amerikanu).
Tuir peskiza Tane Konsumidór iha Outubru tinan 2023, folin ba konsumidór sira ne’ebé bazeia peskiza iha loja sira ka folin retallu nian ho folin baratu liu $14,50 no folin aas liu $19 (Dollar Amerikanu) haree rezultadu kompara ho folin peskiza trimester daruak nian publika iha Jullu 2023, foos 25kg folin situa husi baratu liu ho $12,25 to’o karun liu $17,50.
Folin foos 25kg iha trimester daruak folin baratu liu $12,25 no karun liu $17,50, iha semester datoluk nian food 25kg folin baratu liu $14,50 to’o $19 (Dollar Amerikanu).
Hosi títulu Dekretu Lei Númeru 76 tinan 2023, loron 29 fulan Setembru ho ninia títulu “INTERVENÇÃO TEMPORÁRIA PARA A ESTABILIZAÇÃO DO PREÇO DO ARROZ NO MERCADO’’.
Dadus hatudu folin iha merkadu la estabiliza bazeia peskiza husi Tane Konsumidór rasik.
Tuir haree tabela folin ne’ebé proposta husi Tane Konsumidór nian hodi estabilizasaun folin foos iha merkadu.
Tabela 2:
Preço orijin ($/25kg)
|
Preço crossista ($/25kg)
|
Preço retalhos ($/25kg)
|
Observasaun
|
$13,25 to’o $13,75 (Dollar Amerikanu)
|
$14,50 to’o $15 (Dollar Amerikanu)
|
Dollar Amerikanu 16 USD
|
1)Bazeia ba DL No.29/2011,20 de Jullu, Lei Preço Justo; 2)Dekretu Lei Nº 76/2023,29/09,Subsidiu $5 ba kada 25Kg.
|
Foos ne´ebé mak fa’an iha merkadu orijin ho ninia folin kada tonelada sosa ho $530 tó $550. Folin ne’ebé mak importadór sira fa’an iha merkadu nasionál ho kuantidade 25 kg folin situa hosi $14,50 to’o $15 ka (preços krossista) no folin ikus ba konsumidór sira maka $16.
Justifika ba proposta Tane Konsumidór nian, hare husi observasaun iha Tabela 2 katak, liga ba buat rua, tuir Dekretu Lei Preço Justo, DL Nú.29/2011, 20 Jullu estabelese ona iha aneksu tabela ba folin “Crossista” ho limite fan iha merkadu ho folin ne’ebé labele liu porsentu 8-10 % husi presu orijen ne’ebé importadór sira sosa husi merkadu orijen.
Husi sorin seluk, subsídiu temporario husi Governu ho total montante dollar Amerikanu 5 USD kada 25kg, signifika folin foos 25kg ne’ebé importadór sira fan iha merkadu nasionál hetan ona subsídiu.
Tanba proposta Tane Konsumidór nian atu hakmaan família sira ninia asesu ba sosa foos no estabilizasaun ba folin merkadu, folin ikus ba konsumidór ho Dollar Amerikanu 16 USD.
1,483 total views, 4 views today







Bele hare Video Seluk :




