ADVERTISEMENT

Xefe Estadu Hasoru Malu ho Timoroan Sira Lakon iha Tempu Invazaun

Mario da Costa - Jeral
Jornalista : Mariano Abi
Editor : Mário da Costa
  • Share
Timoroan sira Tinan barak Moris iha estranjeiru fila hikas mai Timor-Leste, foto hamutuk ho Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, iha Palásiu Prezidensiál, Bairru-Pité, Kuarta (30/11), Imajen Esp.

DILI (timorpost.com) — Prezidente Repúblika José Ramos Horta, Kuarta (30/11), hasoru malu ho sidadaun timoroan sira ne’ebé lakon durante tempu invazaun hahú husi 1975-1999, ne’ebé forsa Indonézia sira muda obrigatoriamente ba iha nasaun Indonézia ho razaun atu bele serbí forsa sira durante hala’o sira-nia misaun ABRI nian.

Diretór CNC, Hugo Maria Fernandes, hatete ohin ekipa grupu traballu runifikasaun ne’ebé kompostu husi AJAR Timor-Leste, Asosiasaun HAK, Fokupers, CVTL, Prezidensiál Repúblika, CNC, MSSI.

ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA


Nia aumenta, husi Timor hamutuk mós parseiru sira iha Indonézia hanesan AJAR internasionál, KONTAS, KOHI, entidade públika Indonézia nian MNEK Indonézia nian ba dala-8 halo reunifikasaun ba maun-alin sira ne’ebé uluk sei ki’ik militár Indonézia lori ba Indonézia forsadamente.

“Foin daudauk hasoru ona Prezidente Repúblika, hato’o mensajen ba sira katak, Timor-Leste mós sira-nia uma, sira mak deside sé sira hakarak hela ne’e sira-nia uma, sé sira hakarak fila mós sira iha família Indonézia,” nia hateten hafoin Hasoru Xefe Estadu iha Palásiu Prezidensiál, Bairru-Pité.

Nia dehan, Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, agradese ba serbisu ekipa traballu nian, ne’ebé halo esforsu bele kontinua buka maluk sira ne’ebé fahe malu iha konflitu nia laran.

Diretór ne’e informa tan, sira tinan naruk nia laran, tinan 30 balun besik tinan 40 haketak malu ho sira-nia família inan-aman, maun alin sira no ohin pela primeira-vez sira fila fali mai atu hasoru malu mós ho sira-nia família.

Lee Mós :
Plan Internasional Timor-Leste Ko’alia Asuntu Rua ho Xefe Estadu

Uluk ba sei ki’ik agora fila mai katuas hotu ona, tinan ida ne’e iha ema na’in-16 mak mai ne’e mane hotu, tan ne’e se ema hotu-hotu akompaña dezde tinan 2019 iha kahur ho feto.

Kona-ba Mane maibé tinan 2021 labele halo programa ne’e tanba Covid-19, tinan 2022 ne’e lori fila fali mai sira 16 ne’e programa reunifikasaun, la’ós programa repartiasaun, ne’e katak sira fila mai atu hasoru malu de’it ho sira-nia família, Inan ho Aman.

Nia hatete, Xefe Estadu hato’o katak, ida ne’e mak rezultadu husi konflitu, balun lakon bele hetan fali, no balun lakon to’o agora, balun mate la konsege halibur fali.

Nune’e, Xefe Estadu husu ba sira atu iha korajen haree ba oin liuliu bainhira haree rekonsiliasaun entre Timor ho Indonézia, entre ema ho ema, Governu ho Governu la’o di’ak no sira tenke mós partisipa iha prosesu ne’e, importante liu mak Xefe Estadu dehan labele haluha saida mak akontese pasadu, maibé mós tenke hanoin mós ba oin.

Nia esplika, estatutu sira ne’e sidadaun Indonézia, sira la’ós sidadaun Timor-Leste, maibé sira iha direitu, sé sira hakarak sai mós sidadaun Timor-Leste maibé sira moris iha Timor.

Iha fatin hanesan reprezentante AJAR Timor Leste, Inocencio de Jesus Xavier, hatete husi sira na’in-16, sira balun iha tinan 1976, balun ba iha tinan 1980, balun ba iha 1990 durante periódu konflitu ida ne’e mak forsadamente militár Indonézia sira lori no organizasaun sira seluk ne’ebé lori ba Indonézia.

Lee Mós :
Alkatiri Kontinua Rejeita Kondekorasaun ba Dala Rua

Nia aumenta, sira ne’e ba balun idade 8, no balun idade 10 ohin loron sira fila mai ho idade 40 resin, balun rate halo tiha ona depois mai tenke iha prosesu lubuk ida atu loke fali rate buat sira ne’e hotu.

“Tanba, durante tinan 40 laiha lia loos, tanba laiha resposta ida husi ema ruma hatete sira-nia família ne’e iha ka lae, sé iha karik hela iha ne’ebé ka mate ona rate iha ne’ebé entaun laiha resposta ida ba lia loos, nune’e ohin lia loos to’o iha sira-nia leet liuliu família 16 ne’ebé lori tempu tinan 40 resin semana ida ne’e nia laran sira bele hetan milagre ida liuhusi ekipa traballu,” nia dehan.

Nia hatutan, ekipa ne’ebé serbisu ba ne’e voluntariamente haree ba prinsipiu umanidade, durante tinan 2023 kompleta tinan 10 ekipa traballu hahú tinan 2013 ne’ebé envolve Sosiédade Sivíl rai rua inklui instituisaun Estadu sira.

Nune’e, deseza rai rua bele esforsu konkretiza liuliu despaxu Prezidente SBY atu harii komisaun ba ema lakon, Timor-Leste iha resposta ida mak hamosu CNC, MNEK mós bele uza oportunidade ne’e enkontru ofisiál meeting sira atu bele ko’alia kona-ba estabelesimentu komisaun ba buka ema lakon.

Lee Mós :
Alkatiri: Ro Haksolok Timoroan Nian Ona

“Ami deseja ba Prezidente Repúblika José Ramos Horta, halo esforsu maka’as kria relasaun di’ak ho Indonézia, maibé mós oinsá mak atu bele konkretiza tan relatóriu CAVR hatete, labarik liu 4500 ne’ebé lakon forsada durante funu.

“Entaun sira-nia paradeiru ne’e teritóriu nasionál Indonézia nian to’o balun ba Portugál, Filipina ita la hatene, ita espera, Estadu rai rua bele mós halo ligasaun oinsá mak atu fornese informasaun ba ekipa traballu ida ne’e bele dokumenta,” nia hatete.

Totál ba labarik lakon ne’ebé AJAR Timor Leste dokumenta 140 husi totál 4.500 metade husi sira mak sira konsege hasoru ona família tuir loloos tinan ida ne’e reinu ema na’in 30, maibé kestaun balun seidauk vasina, seidauk kompleta na’in-3 mate tiha, tanba ne’e mak sira labele mai reinu ida ne’e.

Tanba ne’e, ekipa traballu ne’e sei kontinua esforsu, husu nafatin apoiu Governu rai rua la’ós de’it apóiu polítiku de’it, maibé mós kestaun téknika oinsá atu fasilita ekipa traballu nia serbisu.

 2,106 total views,  3 views today

Oinsa Ita nia Reaksaun iha Notisia Nee?
Like
Love
Haha
Wow
Sad
Angry
You have reacted on “Xefe Estadu Hasoru Malu ho Timoroan Sira Lakon …” A few seconds ago

Bele hare Video Seluk :
  • Share
ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA

Notisia Timorpost Seluk


Komentariu :
Timorpost.com. Respeita tebes Ita Nia opiniaun. Laran luak no uza etika bainhira hatoo opiniaun. Opiniaun iha Ita Nia responsabilidsde, tuir lei ITE.

Varanda
Kategoria
Video
Buka
Watch
Facebook
error:
Simu Notifikasaun Hosi Timor Post Online! OK No