ADVERTISEMENT

COVID-19: Atividade buka tuir Moras TBC iha Timor Leste Paradu

Timor Post - Saude
  • Share

Timor Post (25/03/2021)—Atividade buka tuir moras Tuberculose (TBC) ne’ebé hala’o husi Fundasaun Klibur Domin Tibar servisu hamutuk ho Ministériu Saúde iha Timor Leste paradu durante tinan ida ona.

Diretór Fundasaun Klibur Domin, Joaquem Freitas Soares, hatete, atividade ne’e paradu tanba impaktu husi atake moras daet COVID-19.

Situasaun ne’e ameasa tebes ema hirak ne’ebé hetan moras TBC, tanba bainhira atividade detesaun paradu ona maka moras ne’e kontinua aumenta iha komunidade nia leet no bele hamate ema lalais.

“Atividade detesaun TB kuaze paradu total durante COVID-19. Atividade paradu sei aumenta moras TB grave liu tan iha futuru, mezmu COVID-19 seidauk oho ema ida, maibé ita nia pasiente moras TB sempre oho ema barak iha Timor. Tanba ita nia programa detesaun kazu la’o ladún di’ak ona klaru kazu TB sei aumenta barak,” Joaquem subliña ba Timor Post via telefone, Kinta (25/03/2021) .

Nia hatutan, Fundasaun Klibur Domin ho Minitériu Saúde lansa ona programa halakon moras TB iha Atauro, maibé planu implementasaun paradu.

Tuir nia, kazu TB iha mundu tomak preokupa durante moras COVID mosu. No tuir kalkulasaun moras TB iha mundu bele sa’e liu 1.4 milloens, no sei lori sofre boot ba ema.

“Dalaruma ita nia pasiente sira mak ba direta iha fasilidade saúde, maibé 90% ita mak tun ba iha komunidade hodi deteta, mas agora governu aplika serka sanitária, ita mós labele tuun ba iha komunidade hodi hetan moras TB,” Nia preokupa.

Joaquem mós preokupa ekipamentu ba laboratóriu halo teste ba TB, hanesan Cartidge agora iha fundasaun Klibur Domin laiha ona atu halo teste ba moras TB, no ida ne’e prejudika boot ba atividade .

Nia informa pasiente TB ne’ebé daudauk ne’e baixa hella hodi hala’o tratamentu iha Klibur Domin hamutuk iha na’in 30, sira ne’e ita trata  baibain, maibé atividade detesaun kazu mak paradu.

“Ita la hatene too bainhira mak Covid-19 bele lakon, maibé dala ruma ita sei mosu tan senariu ida at liu tan,  situasaun ida ne’e sai preokupasaun ba iha liuliu ba programa oinsá atu halo detesaun ba moras TB,” Nia subliña.

Iha sorin seluk, Diretór Klínika HNGV, Flavio Brandão, hatete, normalmente mooras TB iha TL sei maka’as, iha tempu agora vulnerabel mós afeta tebes ba ema sira sofre TB.

“Agora daudauk iha HNGV ita buka ona kazu hirak ne’ebé ema mai karik ita deteta nia hetan TB ita buka  hodi fó atensaun, nune’e mós tuberculosis  karik ita fó atensaun, la’ós tanba Covid-19 mak ita fó atensaun, maibé programa TB ita la’o tinan ida ona hodi buka kazu foun, kazu foun ne’ebé ita buka ida ne’e ita tenke aselera makas hodi buka fali ema hirak ne’ebé ita hanoin di’ak hela maibé sira iha tuberculosis ne’e nia númeru hira,” Nilton informa.

Tanba ne’e inkombinente tratamentu ema ho TB iha HNGV la’o hanesa baibain, maibé ba oin HNGV hanoin ,oinsá atu muda ema ne’ebé ho rezistensia ema ne’ebé ho ai-moruk tuberculosis ne’e tenke hare ona fatin ida apropriadu ba sira.

“Durante ne’e ita iha fatin tratamentu TB iha tesik ba Tibar, maibé Tibar nia kapasidade mós sei menus, maibé, ita mós iha HNGV ba oin ita sei haree katak ema ne’ebé mai ho multi rezisténsia tuberculosis ne’e tenke tau ketak hosi paseitne hirak seluk,” Nia subliña.

Nia informa, durante Covid-19 tinan atividade tratamentu TB, iha HNGV la’o normal, maibé ema ne’ebé mai tratamentu ne’e, ema ne’ebé derepente de’it nia problema ho dada is buat seluk ne’e mak nia mai, maibé bainhira nia estavel ona, ita sei fó filafali ba sentru saúde sira hodi kontinua sira nia ai-moruk hodi hemu ba fulan 6 too fulan 8.

“Kona ba tranferensia referal ita kontinua halo hodi simu, no kontinua fó sira hemu ai-moruk tuir programa ne’ebé ita estabelese iha sentru saúde teritóriu tomak,” tenik Nia .

Enkuantu pasiente TB ne’ebé mai ho kondisaun Grave, Brandão, dehan HNGV mós prepara ona fatin no sufisiente hodi atende pasiente  ne’ebé sira sei izola iha izolamentu, fatin ne’e destinadu ba ema hirak ho TB.

Jornalista Olga Soares

Editór Noémio Falcão

 729 total views,  3 views today

Oinsa Ita nia Reaksaun iha Notisia Nee?
Like
Love
Haha
Wow
Sad
Angry
You have reacted on “COVID-19: Atividade buka tuir Moras TBC iha Tim…” A few seconds ago

Lee Mós :
Funsionariu TDD Teste Swab

Bele hare Video Seluk :
  • Share
ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA

Notisia Timorpost Seluk


Komentariu :
Timorpost.com. Respeita tebes Ita Nia opiniaun. Laran luak no uza etika bainhira hatoo opiniaun. Opiniaun iha Ita Nia responsabilidsde, tuir lei ITE.

Varanda
Kategoria
Video
Buka
Watch
Facebook
error:
Simu Notifikasaun Hosi Timor Post Online! OK No