Kosok Oan Ida Fo Ba Humaniade Núdar Sinal Domin No Salvasaun

“Ita taka odamatan ba José no Maria ne’ebé husu hela fatin ba ita?”

(Reflexaun badak konaba natal 2022. Is. 9, 2-7; Sal. 95; Ti. 2, 11-14; Lk. 2, 1-14; Jo. 1, 1-18)

SCROLL FILA BA NOTISIA

Husi: Luis Pereira, SJ

Kontexto!

Ita iha motivo atu haksolok iha tempo natal ne’e. Basá, Naí Maromak fo ba humanidade prezente ida bót liu hotu: Kosok Oan Jesus-Kristo. Naí Maromak Kriador nia Lia-Fuan ne’ebé hola isin ema nian. Ida ne’e mak tempo historiko ida no tempo salvasaun nian ida ba ita hotu. Ita halo preparasaun naruk atu bele selebra festa ida ne’e. Ita balun halo retiro; balun halo rekoleksi; balun halo konfesa; balun halo asaun karidade; balun halo prejepio; balun fahe prezente ba malu; balun ba feriadu iha rai-liur; balun hili ba passa tempo ho familia; balun fali pasiar no ‘bakar-bakar, nst. Iniciativa sira ne’e, mesak diak husi ita no ba ita. Maibé, preparasaun ne’ebé diak liu, konsiste iha preparasaun sira interior nian. Sira ne’ebé mak ligadu ho moris espiritual nian.

Igreja oferese tiha ona semana 4, núdar tempo advento ba ita, atu ita ida-idak hanesan individuo no familia, konstroi ita nia prejepio interior ida, fahe ba malu prezente spiritual sira, passa tempo ho Maromak, bakar-bakar ita nia moris orasaun nian nst. Basá, prejepio diak liu, preparasaun kmanek liu mak ida ne’ebé ita ida-idak kontroi iha ita nia fuan. Só nuné deít, mak Kosok Oan ne’ebé mai moris ne’e, moris duni ho ita (Emmanuel) no lori duni salvasaun ba ita.

Ponto 3 ita bele ita medita, reflete no komtempla hamutuk:

Maromak mai hasoru ema!

Natal mak festa ida ne’ebé ita selebra hodi hanoin Maromak ‘tun-mai’ hasoru ita ema. Maromak nia hamamuk-an/kenosis. Signifika katak Maromak ida ne’ebé ‘invisivel/la bele haré ho matan’, halo Nia-an ‘visivel/bele haré ho matan’, iha Kosok Oan Jesus-Kristo. Ita konhese misterio Maromak hola-isin ema nian ne’e núdar ENKARNASAUN. Maromak sai ema atu Nia bele soi no lori ema ba hikas uniaun-komunhaun ho Maromak Trindade. Nuné, enkarnasaun mak ato/hahalok konkreto ida husi Maromak nia domin ba ita ema.

Lee Mós :

Sentidu Hosi Loron Idul Adha Atu Koko Ema Nia Pasiensia

Atu bele komprende misterio domin ne’e, ita preciza tempo nonok balun, atu ita bele ‘luku/mergulha’ iha misterio bót plano salvasaun Maromak nian ba humanidade ne’e. Tan ne’e, festa natal konvida ita atu tama iha situasaun no ambiente hakmatek ida(laós iha musika rungu-ranga, dansa, tau ahi-rebo-rebo nst); iha silencio ida; iha meditasaun no komtemplasaun ida ba laran diak no inisiativa lulik Trindade nian ba humanidade nia salvasaun. Nuné deít, mak natal ne’e hetan duni ninia sentido lolós.

Dala barak, ita preokupa liu ho buat sira exterior nian, ne’ebé laiha benefisiu spiritual no laiha ligasaun ho natal. Tambá ne’e, ita preciza muda ita nia konsiensia iha ita nia aproximasaun ba festa bót ne’e. Atu nuné, ita bele manan grasa natal nian: Jesus mai hasoru ita, ita hasoru duni Jesus.

Fo Fuan atu Lia-Fuan Moris!

Atu ita bele hasoru duni Jesus no Jesus hasoru duni ita, ita husu ba ita-an pergunta ida. Ita taka odamatan ba José no Maria ne’ebé husu hela fatin ba ita? Se laiha fatin iha ita nia fuan ba Jesus ne’ebé mai iha forma ema sira ne’ebé preciza ita nia tulun, natal lakon tiha nia sentido. Ita preciza respeita kada moris/vida (labele soe bebe arbiru, halo aborto, oho malu nst) no trata ema seluk ho respeita (la gossip, konta ema, lori lia nst) hanesan ita nia modo/cara hanai Maromak ne’ebé hola isin ema nian/enkarnasaun.

Lee Mós :

Carta Pastoral husi Bispo sira iha Timor ba Páscoa tinan 2024

Nuné, ita preciza experiensia Jesus hanesan Emmanuel, basá, sentido lolós husi natal mak ida ne’e: Naí Maromak ho/horik ho ita. Naí Maromak tun mai hasoru ema. Naí Maromak mai buka ema. Naí Maromak revela nia-an ba ita ema. Nai Maromak lori ba ita perdaun; Nai Maromak mai kura ita; nia mai konforto ita no mai fo forsa moral ba ita.

Ita ida-idak iha klean ita nia fuan nian, tuir santo Agustinho, iha hamrók ida ba Naí Maormak. Ita iha hamlaha ida ba objetivo no sentido moris nian. Ita hakarak atu Nai Maromak redime/soi ita, sustenta ita ho ninia domin. Ita hakarak ninia prezensa iha ita-an. So ke dala barak, ita mak la fo fatin ou ita ense tiha ita nia hamlaha no hamrok ne’e ho buat seluk-seluk.

Haksolok hamutuk ho bibi atan sira!

Iha evangelhu, Saun Lucas no João aprezenta mai ita konaba ponto historiku Jesus nia moris: Nia mak Lia-Fuan Aman Maromak nian ne’ebé kria sasan hot-hotu. Nia iha nanis ona ho Maromak no Maromak nanis. Maibé, Nia hola fali isin ema nian. Nia moris iha familia ida, iha país/rai ida, iha cidade ida, iha ukun imperador nian ida. Nia moris núdar notisia ksolok nian ida ba humanidade. Notisia ksolok ne’e to’o uluk iha bibi-atan sira. Anjo dehan ba bibi-atan sira katak “keta tauk! Ha’u fo notisia ksolok ba imi no ba povo tomak katak: ohin, iha cidade David nian, moris ona ba imi Maksoin/Messias ida”. Maksoin ne’e mak profeta Isaias koalia iha leitura dahuluk no Saun Paulo dehan ba Tito iha nia surat ne’ebé ita rona iha leitura daruak.

Tamba ne’e, ho animo, ita hamutuk ho bibi-atan sira no anjo sira hakat ba prejepio Belém. Iha ksolok ho surpresa, ita mós rona lian husi anjo no bibi-atan sira: Mai ita ba Belém. Keta tauk, ohin iha cidade David nian, moris ona ba imi Maksoin ida. Mai ita lori ita nia prezente kík sira, kiak nian, preokupasaun sira, susar no terus oi-oin, no ita nia limitasaun umano nian ba Jesus. Mai ita ba hasoru Maromak ne’ebé mai hasoru ita.

Lee Mós :

Keta Tauk! Korazem Iha Moris No Fiar Iha Maromak

Simplemente, ita dehan Maromak tun-mai hasoru ita, ita bele ona haré Maromak. Tan ne’e, ita preciza haksolok. Kosok Oan Jesus mak ponto ás liu husi domin Aman Maromak nian ba humanidade/ita. Iha nia, ita hetan hikas esperansa no sentido lolós ba ita nia moris. Nuné, diak atu ita aprofunda buat foun husi Salvasaun ne’ebé fo ba ita liu husi Kosok Oan Jesus nia moris. Atu nuné, ita bele sai sinal prezensa transformadora Naí Maromak nian iha ita nia familia, iha sociedade, iha rai Timor no iha mundo. Ita simu ona husi Naí Maromak prezente bót ne’e. Ita mós bele fahe ba malu ksolok lolós natal nian, paz, amizade, justisa, lia-los no domin. Só nuné deít mak ita bele hananu ho Salmista: Ohin moris ona Jesus-Kristo Ita nia Maksoin. Rai ulun, rai ikun haré ona Maksoin.Amen!