ADVERTISEMENT

Fihir Fali Fenomena Atual Sira Ohin Loron Nian

Mario da Costa - Opiniaun
  • Share
Domingos Maia

Loron 12/01/2023, Hakerek Na’in: Domingos Maia.

Maluk sira:

ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA


1. Hakiduk uitoan ba kotuk: “Xanana hakarak fila ba ukun” atu dezenvolve Nasaun? (Jornal Timor Post 10/01/2023).

Oh, hafodak! Foin mak hakarak fali ukun agora kah?

MB XG la’ós lider nasionál nebé ukun nanis hela? Oooh, loos! Lider ida diferente pozisaun ho makukun (governante) ida.

Maun-Boot hakarak ba ukun maibé, dala ruma, sei saran fali ukun ne’e ba liman-seluk. Ba nia, knar lider ida nian iha Nasaun RDTL boot, luan liu no tane nafatin to’o moris-rohan. Se la sala lee. Basá prova kan hatudu tiha ona. See mak la haree?

Domingos Maia

Nú Lider Negociador ida, knar-boot balun, nia halo tiha ona la ho apoiu nakonu housi Governo ida, maibé soi tiha ona nia rezultadu ho reputasaun rekoñesidu iha rai-laran no rai-liur.

Lia-fuan sira hakraik-an: “Ha’u la matenek, ha’u “rai-aat” nst haksunik hela kbi’it iha nia natureza karismátiku.

Balun dehan “ukun tiha tinan 10, la halo buat ida?” Bele husu fali, be ukun-seluk lori ona nia rezultadu ruma? Ne’e haree ho matan uza ókulus lensa-polítika nian, bele hotu de’it.

Lee Mós :
Justisa Sosial; Utopia ka Distopia 

Maibé see mak bele sukat loloos progresu housi dezenvolvimentu Nasaun nian ba kotuk no ba oin, se tún ka sa’e, barak ka uitoan? Relativu! Ita tenke sai ema justu no realista.

Oinsá mak atu sukat valór kuantitativu housi progresu dezenvolvimentu Nasaun, se la’o hasouru hela korrente-boot sikon sira nebé inundante? Tenke hakur liu ho kbi’it nebé “decrescente” de’it? Sirkunstánsia (…) hirak nebé ita simu todan liu tiha kbi’it, ema ida la hein. Maske ukun sira la’o tutuir malu, monu-hamriik, sei tuba-rai metin hela …

No se sukat progresu nia valór kualitativu, husu de’it ba povu, basá depende ba ambiente, nebé nakukun ka naroman, hafalun hela nia moris: terus ka haksolok?

Fukun ida nebé sai sasukat mak: Polítika “boa fé” housi lider, na’i-ulun no ukun-na’in sira-nia fuan-klean atu:

a) Bele halibur belun hotu, apoiante no simpatizante sira, iha nia partidu-laran.

b) Loke-liman moos ba belun no adversáriu sira housi partidu opozante sira.

Lee Mós :
Fihir Fenomena Atual Balun Loron Ohin Nian

c) La’o loos iha korredór demokrasia nian atu respeita no simu diferensa hanoin no polítika.

d) Hadook-an housi espíritu ganansiozu hadau poder hodi lakon tiha autoridade serví povu.

Povu nebé matenek ona, sei fiar liu ba buat loos no justu. Tan ne’e sei rona housi Klibur Sientista, Akadémiku no ONG sira independente, basá sira mak sei fó-sai relatu ruma kona-bá progresu dezenvolvimentu nebé analítiku, kredível no besik liu ba realidade kontestuál.

Maun-Boot XG nia hakaran ba ukun ne’e, sei haktuir ema barak nia hakaran no liuhousi votus iha El-Par.

Ne’e mak dalan-loos nebé besik dadaun ona.

2. “Xefe Casa Militar Retifika Deklarasaun no husu deskulpa ba família vítima iha Elemloi”.

Retifika deklarasaun no husu deskulpa sei ho “reserva” hela, la manan perdaun ba “reconciliação perfeita” tuir kultura no norma morál.

Basá Xefe Casa Militar dehan de’it: ” … nu’udar ema, la’ós perfeitu hela de’it, maibé sempre moos iha sala ki’ikoan”.

Oh, ida ne’e sala ki’ikoan de’it!?

Maun, salan bele ki’ikoan hela, maibé nia efeitu sira psiko-sosial-polítiku keta sai boot karik ba família vítima atu hulan?

Lee Mós :
Timor Oan Nia Domin Ba Bandeira RDTL Hahu Mihis

Husu deskulpa tenke hato’o ho lala’ok hakraik-an, housi fuan no laran tomak atu dada-mamar perdaun.

Sei la fiar moos, katak na’i Xefe ida, naran ko’alia. Kuidadu ho lia-sukit no soran ulun’7 nian!

3. Ida tan: Se lee fali fenomena atuál sira liubá, menon ida mak “atu tane knar Seguransa Nasionál hodi soi korajen atu halo desizaun-sertu iha situasaun difisil, maske bele moos hasouru risku akuzasaun kontra “direito humano”.

4. Prezidente husu ona ba Seguransa atu tetu medida sira rigoroza/forte kontra hahalok omisídiu (oho ema) arbiru. Ema nia moris lulik tebes iha Maromak futar fuan santu. Ne’e sai motivu ida forte atu apoia/enkoraja atuasaun Seguransa nian.

Povu nia interese áas liu privadu no grupu nian.

No Seguransa iha ema hotu nia liman!

 2,146 total views,  6 views today

Oinsa Ita nia Reaksaun iha Notisia Nee?
Like
Love
Haha
Wow
Sad
Angry
You have reacted on “Fihir Fali Fenomena Atual Sira Ohin Loron Nian” A few seconds ago

Bele hare Video Seluk :
  • Share
ADVERTISEMENT
SCROLL FILA BA NOTISIA

Notisia Timorpost Seluk


Komentariu :
Timorpost.com. Respeita tebes Ita Nia opiniaun. Laran luak no uza etika bainhira hatoo opiniaun. Opiniaun iha Ita Nia responsabilidsde, tuir lei ITE.

Varanda
Kategoria
Video
Buka
Watch
Facebook
error:
Simu Notifikasaun Hosi Timor Post Online! OK No