DILI—Tuir Konstituisaun RDTL artigu 112 haktuir kona-ba demisaun governu nian haktuir iha pontu ida, alinea (b) haktuir bainhira Prezidente-Repúblika simu pedidu demisaun hosi Primeiru-Ministru. Tanba ne’e, liga ba situasaun polítika atuál, Primeiru Ministru Taur Matan Ruak bele kumpri regra ida ne’e hodi nune’e loke dalan ba governu dasia hala’o mandatu foun.
Jurista Senior Timoroan Avelino Coelho subliña ba Timor Post via telefone iha loron Segunda (24/02/2020), subliña, bazeia ba orientasaun prezidente repúblika nian hafoin meza redonda ho líder istóriku sira, iha ne’ebé iha pontu ida kona-ba movimentasaun polítika entre partidu asentu parlamentar sira, nune’e, iha tiha ona koligasaun foun atu forma governu dasia, maka Primeiru Ministru Taur Matan Ruak bele toma inisiativa ba rejignasaun.
“Sé primeiru ministru seidauk demite nia a’an maka dalan seidauk nakloke ba prezidente repúblika atu demote governu, maibé mós aliansa maioria parlamentar bele aprejenta mosaun sensura tuir duni artigu 112 alinea (f).
Liga ho situasaun atuál mós, Avelino subliña mós alinea (e) ne’ebé haktuir governu daualu nia mandatu hotu bainhira parlamentu nasionál la simu aprovasaun ba votu konfiansa ba governu.
“Mabé ha’u fi’ar katak primeiru ministru ema ne’ebé luta durante tinan naruk iha étika polítika, intende prosesu ne’e tomak sei hanoin atu kontribui ba hakotu tiha impase polítiku ida ne’e para depois dezenvolvimentu bele la’o,” Avelino salienta.
Nune’e, Avelino hatete, públiku labele espekula kona-ba primeiru ministru la aprejenta nia rejignasaun.
Nia dehan, Timor Leste presiza governasaun ida ne’ebé metin hodi hala’o dezenvolvimentu.
Entretantu líder máximu husi partidu neen inklui CNRT, PD, KHUNTO, UDT, FM no PUDD asina ona akta koligasaun iha Sede Nasionál Partidu CNRT, Bairro dos Grilhos, Dili, iha loron Sábadu (22/02/2020).
Prezidente CNRT, Kayrala Xanana Gusmão hatete, partidu neen ne’e hatudu iha ona forma ba formasaun governu foun hodi nune’e bele hakotu impase polítika atuál.
Entretantu iha loron Sesta (21/02/2020), Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lú Olo, afirma, prontu fó apoiu ba kualkér koligasaun foun ne’ebé forma husi partidu polítiku sira atu forma Governu foun.
Lú Olo dehan, governu foun ne’ebé iha hodi hakat liu impase polítika rai-laran.
“Ha’u hanoin importante maka partidu polítiku sira buka malu ba, depois maka bele fó hatene ba Prezidente Repúblika, kona-ba Governu ida ne’ebé maka sente ba di’ak atu bele lori ita-nia rai ne’e bá-oin. Prontu, Prezidente Repúblika sempre fó apoiu nafatin, atu ita bele ultrapasa krize ida-ne’e, atu bele hadi’a fali ita-nia Governu. Ita hakarak iha governasaun ida-ne’ebé sustentável durante tinan rua ka tolu nia laran, hodi iha fali orsamentu, iha fali programa atubele hala’o dezenvolvimentu”, Lú Olo subliña.
Kondena Impedimentu sira hasoru Governu Dasia
Iha parte seluk, Sekretáriu Jerál Partidu Demokrátiku (PD) António da Conceição kondena impedimentu sira hasoru governu dasia ne’ebé involve forsa polítiku sira husi partidu neen inklui CNRT, PD, KHUNTO, UDT, FM no PUDD.
António hatete, Timor Leste labele kontinua hela iha inserteja polítika naruk ne’ebé fó impaktu boot ba situasaun sosiál no ekonomia iha ne’ebé povu mak sai vítima.
“Koligasaun foun ne’ebé lidera husi CNRT ne’e atu haketak no hasees tiha eleisaun antesipada, maibé kuandu laiha tan intendimentu, iha tan impedimentu oioin, sertamente impedimentu sira ne’e mak lori ba eleisaun antesipada, la’ós koligasaun maka provoka eleisaun antesipada,” António subliña ba Jornalista sira antes hamutuk ho partidu lima seluk asina akta koligasaun ba forma governu dasia. (cao)
719 total views, 3 views today
Bele hare Video Seluk :