Dili (Timor Post)—Delegasaun Timor-Leste, lideradu husi Xefe Negosiador Adezaun Timor-Leste ba Organizasaun Mundiál Komérsiu (OMK) no atual Ministru Koordenador Asuntu Ekonomikus (MCAE), Joaquim Amaral iha loron 26 Novembru 2021 sei dezloka ba Jenebra, Suísa.
Komunikadu ba imprensa ne’ebé Timor Post assesu haktuir, enkontru nivel altu Konferensia Ministerial OMK ba-dala-12 (12th Ministerial Conference – MC12) ne’e sei hahú iha loron 30 Novembru to’o 3 Dezembru 2021.
Iha Suísa, dahuluk Ministru Joaquim partisipa enkontru Meza Redonda Xina ba-dala-10 ( 10th China Round Table) iha loron 28 – 29 Novembru 2021.
Iha reuniaun Meza Redonda Xina, kona-ba avalia impaktu reforma husi adezaun bazeia ba ambiente negósiu nian inklui mós interasoen ho merkadu rejionais no global, Timor-Leste sei hetan opurtunidade hodi koalia kona-ba dezafiu prinsipai sira ne’ebe maka enfrenta no oinsa hodi ultrapasa dezafiu hirak nee. Iha sesaun daruak ho tópiku Pilar lima husi Programa Xina kona-ba Konkista ho nia Oportunidade, eis-estajiáriu Timor-Leste nian ba Programa Estájiu Adezaun Xina ba OMK , Maria Martins da Silva, atual Asesora Ekonómia ba Ministru Koordenador Asuntu Ekonómikus, sei halo mós intervensaun ba tópiku nee.
Iha parte lorokraik, Ministru Koordenador Asuntu Ekonómikus ho delegasaun sei partisipa mós reuniaun Meza Redonda Nivel Altu ne’ebe organiza husi Enhanced Integratéd Framework ho tópiku, Apoiu ba Futuru kona-ba Komérsiu PMDs nian. Ba Timor-Leste, EIF hahuu tiha ona ninia apoiu kona-ba diversifikasaun ekonómia, hanesan espansaun no esportasaun naun petrolífera nasaun nian hodi bele partisipa mais diak liu iha ekonomia global.
Iha loron daruak 29 Novembru 2021, Ministru Koordenador Asuntu Ekonómikus sei koalia kona-ba Graduasaun PMD sira no adezaun ba OMK nian iha reuniaun Nivel Altu ho tópiku Adezaun ba OMK iha tempu oin mai,
Iha loron 30 Novembru 2021, delegasaun Timor-Leste sei hola parte iha abertura Konferênsia Ministerial (MC12) ba dala 12. Konferênsia Ministerial nu’udar órgaun másimu hodi foti desizaun kona-ba OMK nian ne’ebe sempre reúne kada tinan rua, hahu’u kedas iha tinan 1996. Durante konferensia MC12, Ministru sira husi pais membru OMK sei hetan oportunidade hodi hato’o deklarasaun hodi hare fila fali funsionamentu komersiu multilatéral kona-ba serbisu OMK nian.
Durante vizita ofisial nee, Xefe Negosiador sei halao mós Reuniaun Kortezia ho Diretor Jeral Organizasaun Mundial Propriedade Intelektual (World Intellectual Property Organization – WIPO) hodi koalia kona ba planu asaun hirak ne’ebe maka Timor-Leste presiza halo haktuir husi rekezitu sira WIPO nian.
Kuntinuasaun husi vizita nee, sei marka mós reuniaun ho Grupu adezaun OMK husi pais g7 + . Reuniaun ne’ebe sei hetan prezensa husi Misaun Permanente Timor-Leste iha Jenebra, Embaisadora Lurdes Bessa sai momentu opurtuna ba Timor-Leste hodi rona rezultadu hirak ne’ebe pais g7+ alkansa tiha ona wainhira sai membru OMK.
Antes nee, Xefe Negosiador atual Ministru Koordenador Asuntu Ekonómikus (MCAE), Eng. Joaquim Amaral iha loron 17 Novembru 2021 halao audénsia ho Prezidente Tribunal Rekursu, Deolindo dos Santos. Nune’e iha loron 18 Novembru 2021 realiza mós audénsia ofisial ho Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Longuinhos Guterres. No ikus liu iha loron 23 Novembru 2021, halao mós audénsia ba Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo iha Palasiu Prezidente Aitarak Laran. Vizita ofisial ba orgaun soberanu sira nee nu’udar forma kompromisu husi Governu Timor-Leste hodi partilla no konsulta ba parte sira hotu antes Timor-Leste sai membru OMK hodi tau a’as nafatin interese nasional.
Delegasaun Timor-Leste ne’ebe sei desloka ba Suísa mai husi reprezentante Forum ONG Timor-Leste ( FONGTIL), reprezentante setor privadu husi CCI-TL no mós ekipa téknika husi liña Ministeriu sira no ajensia autônomu sira ne’ebe maka durante nee akompaña ona prosesu adezaun Timor-Leste iha diskusaun bilatérais no multiterais ho pais membru OMK sira. (cao)
732 total views, 3 views today
Bele hare Video Seluk :